- čime bi izvršio krivično delo nepostupanje po zdravstvenim propisima za vreme epidemije iz člana 248. stav 1. Krivičnog zakonika.

Na osnovu člana 265. stav 1. Zakonika o krivičnom postupku, troškovi krivičnog postupka padaju na teret budžetskih sredstava suda.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Požarevcu 39K broj 188/20 od 01.04.2020. godine, okrivljeni AA oglašen je krivim zbog izvršenja krivičnog dela nepostupanje po zdravstvenim propisima za vreme epidemije iz člana 248. stav 1. KZ, za koje delo je osuđen na kaznu zatvora u trajanju od 2 godine i 6 meseci. U ovu kaznu, okrivljenom je uračunato vreme provedeno u pritvoru od 24.03.2020. godine, pa nadalje.

Istom presudom, okrivljeni je obavezan da naknadi troškove krivičnog postupka u korist OJT Požarevac i Osnovnog suda u Požarevcu, o čijoj visini će sud odlučiti posebnim rešenjem, te obavezan da na ime paušala u korist budžetskih sredstava suda uplati iznos od 10.000,00 dinara, u roku od 30 dana od dana pravnosnažnosti presude, pod pretnjom prinudnog izvršenja.

Presudom Višeg suda u Požarevcu 2Kž1 broj 57/20 od 17.07.2020. godine uvažavanjem žalbi branilaca okrivljenog AA – advokata Bojana Milosavljevića i advokata Miodraga Tadića, presuda Osnovnog suda u Požarevcu 39K broj 188/20 od 01.04.2020. godine preinačena je u pogledu odluke o krivičnoj sankciji, tako što je okrivljenom AA zbog krivičnog dela nepostupanje po zdravstvenim propisima za vreme epidemije iz člana 248. stav 1. KZ, za koje je oglašen krivim prvostepenom presudom, primenom odredaba članova 64., 65. i 66. KZ izrečena uslovna osuda, tako što mu je utvrđena kazna zatvora u trajanju od 8 meseci, u koju kaznu mu je uračunato vreme provedeno u pritvoru od 24.03.2020. godine do 16.04.2020. godine, i istovremeno je određeno da se utvrđena kazna neće izvršiti ukoliko okrivljeni za vreme od 1 godine od dana pravnosnažnosti presude ne izvrši novo krivično delo, dok u preostalom delu prvostepena presuda ostaje neizmenjena.

Protiv navedenih pravnosnažnih presuda, zahtev za zaštitu zakonitosti podneo je branilac okrivljenog AA – advokat Bojan Milosavljević, zbog bitnih povreda odredaba krivičnog postupka iz člana 438. stav 1. tačka 5) i člana 438. stav 2. tačka 1) ZKP, te zbog povrede krivičnog zakona iz člana 439. tačka 2) ZKP, s tim što iz obrazloženja proizilazi da branilac ukazuje i na povredu krivičnog zakona iz člana 439. tačka 1) ZKP, kao i zbog povrede zakona iz člana 485. stav 1. tačka 3) ZKP, sa predlogom da Vrhovni kasacioni sud usvoji zahtev i ukine pobijane presude, ili da pobijane presude preinači tako što će okrivljenog osloboditi od optužbe ili doneti presudu kojom se optužba odbija.

Vrhovni kasacioni sud je na osnovu člana 488. stav 1. ZKP, dostavio primerak zahteva za zaštitu zakonitosti branioca okrivljenog Republičkom javnom tužiocu, pa je u sednici veća koju je održao bez obaveštavanja Republičkog javnog tužioca i branioca okrivljenog, smatrajući da njihovo prisustvo u smislu člana 488. stav 2. ZKP nije od značaja za donošenje odluke, nakon razmatranja spisa predmeta, sa pravnosnažnim presudama protiv kojih je zahtev za zaštitu zakonitosti podnet, i ocene navoda u zahtevu, našao:

Zahtev je osnovan.

Po nalaženju Vrhovnog kasacionog suda, osnovano se podnetim zahtevom za zaštitu zakonitosti branioca okrivljenog ukazuje da je pobijanim pravnosnažnim presudama povređen zakon na štetu okrivljenog, jer je oglašen krivim zbog nepostupanja po Odluci Vlade Republike Srbije o proglašenju bolesti COVID – 19, te odlukama o izmeni i dopuni ove odluke, a ni u jednom od ovih akata nije regulisano pitanje izolacije u kućnim uslovima lica – naših državljana koji ulaze u zemlju, kao ni postupak sa istim prilikom ulaska u zemlju. U zahtevu se ističe i da u trenutku ulaska okrivljenog u zemlju, u Crnoj Gori nije postojala nepovoljna epidemiološka situacija, da okrivljeni nije ni testiran na COVID – 19 te da u trenutku ulaska okrivljenog u zemlju – 14.03.2020. godine vanredno stanje još nije bilo uvedeno Uredbom Vlade Republike Srbije.

I po oceni ovoga suda, blanketni propisi kojima se definiše radnja okrivljenog u konkretnom slučaju ne mogu se primeniti, što znači da okrivljeni AA nije izvršio krivično delo za koje je nižestepenim pravnosnažnim presudama oglašen krivim, a na opisani način učinjena je povreda krivičnog zakona iz člana 439. tačka 1) ZKP.

Naime, krivično delo nepostupanje po zdravstvenim propisima za vreme epidemije iz člana 248. Krivičnog zakonika čini: „Ko za vreme epidemije kakve opasne zarazne bolesti ne postupa po propisima, odlukama ili naredbama kojima se određuju mere za njeno suzbijanje ili sprečavanje.“

Izrekom prvostepene presude okrivljeni AA oglašen je krivim što je:

„Dana 24.03.2020. godine u ... opština Kostolac, u stanju uračunljivosti, svestan svoga i dela i da je isto zabranjeno, pri čemu je hteo njegovo izvršenje, za vreme epidemije opasne zarazne bolesti COVID-19, izazvane virusom SARS KOV-2, proglašene Odlukom Vlade Republike Srbije, objavljenom u „Sl.gl. RS“ 23/20 od 10.03.2020. godine, broj 24 od 11.03.2020. godine, broj 27 od 13.03.2020. godine, broj 28 od 14.03.2020. godine, broj 30 od 15.03.2020. godine, broj 32 od 16.03.2020. godine, broj 35 od 18.03.2020. godine, nije postupio po navedenoj odluci na taj način što je navedenog dana od strane patrole PS Požarevac, isti zatečen ispred radničkih baraka - kontejner naselja TE KO ..., iako mu je dana 14.03.2020. godine, prilikom prelaska državne granice na graničnom prelazu Gostun, a prilikom ulaska na teritoriju R.Srbije, izrečena mera zabrane kretanja i samoizolacije na adresi prebivališta u … u ulici … u trajanju od 14 dana.

Iz spisa predmeta proizilazi da je okrivljeni AA sa teritorije Republike Crne Gore, ušao na teritoriju Republike Srbije 14.03.2020. godine, u 11:23:10 časova, te da mu od strane predstavnika državnih organa Republike Srbije nije izdata nikakva naredba, niti uručena odluka o merama za suzbijanje ili sprečavanje bolesti COVID -19.

Odlukom Vlade Republike Srbije o proglašenju bolesti Covid-19 izazvane virusom SARS-CoV-2 zaraznom bolešću („Službeni glasnik RS“ broj 23 od 10.03.2020. godine), koja je stupila na snagu danom objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije“ 10.03.2020. godine, između ostalog, tačkom 4. je propisano da će: „Radi zaštite od unošenja zaraznih bolesti na teritoriju Republike Srbije, licima koja dolaze iz država, odnosno područja sa intenzivnom transmisijom bolesti Covid-19, odnosno žarišta epidemije, i to: Republike Italije, Narodne Republike Kine, Republike Južne Koreje, Švajcarske Konfederacije i Islamske Republike Iran, nadležni organi privremeno zabraniti, odnosno ograničiti ulazak i kretanje.“

Odlukom Vlade Republike Srbije o izmeni Odluke o proglašenju bolesti Covid-19 izazvane virusom SARS-CoV-2 zaraznom bolešću („Službeni glasnik RS“ 24 od 11.03.2020. godine), tačka 4. menja se i glasi: „Radi zaštite od unošenja zaraznih bolesti na teritoriju Republike Srbije, stranim državljanima koji dolaze iz država, odnosno područja sa intenzivnom transmisijom bolesti Covid-19, odnosno žarišta epidemije, i to iz: Provincije Hubej (Hubei) u Narodnoj Republici Kini, grada Degu (Daegu) i Provincije Severni Gjongsang (North Gyeongsang) u Republici Koreji, kantona Tićino (Ticino) u Švajcarskoj Konfederaciji, Republike Italije i Islamske Republike Iran, nadležni organi privremeno će zabraniti, odnosno ograničiti ulazak i kretanje.“, a odluka je stupila na snagu danom objavljivanja u Službenom glasniku Republike Srbije 11.03.2020. godine.

Odlukom Vlade Republike Srbije o izmeni Odluke o proglašenju bolesti Covid-19 izazvane virusom SARS-CoV-2 zaraznom bolešću („Službeni glasnik RS“ broj 27 od 13.03.2020. godine) propisano je da se: „U Odluci o proglašenju bolesti Covid-19 izazvane virusom SARS-CoV-2 zaraznom bolešću („Službeni glasnik RS“ broj 23/20 i 24/20), tačka 4. menja i glasi: Radi zaštite od unošenja zaraznih bolesti na teritoriju Republike Srbije, stranim državljanima koji dolaze iz država, odnosno područja sa intenzivnom transmisijom bolesti Covid-19, odnosno žarišta epidemije i to iz: Provincije Hubej (Hubei) u Narodnoj Republici Kini, grada Degu (Daegu) i Provincije Severni Gjongsang (North Gyeongsang) u Republici Koreji, Kantona Tićino (Ticino) u Švajcarskoj Konfederaciji, Republike Italije, Islamske Republike Iran i Rumunije, nadležni organi privremeno će zabraniti, odnosno ograničiti ulazak i kretanje, a iste se primenjuju na lica koja su dobila saglasnost za ulazak u Republiku Srbiju od Ministarstva zdravlja“, pri čemu je odluka stupila na snagu danom objavljivanja u Službenom glasniku Republike Srbije, odnosno 13.03.2020. godine.

Odlukom Vlade Republike Srbije o izmeni odluke o proglašenju bolesti Covid -19 izazvane virusom SARS COV-2 zaraznom bolešću („Službeni glasnik RS“ broj 28 od 14.03.2020. godine) propisano je da se: „u Odluci o proglašenju bolesti COVID – 19 izazvane virusom SARS COV-2 zaraznom bolešću („Službeni glasnik RS“ broj 23/20, 24/20 i 27/20) tačka 4. menja i glasi: Radi zaštite od unošenja zaraznih bolesti na teritoriju Republike Srbije, stranim državljanima koji dolaze iz država, odnosno područja sa intenzivnom transmisijom bolesti COVID – 19, odnosno žarišta epidemije, i to iz provincije Hubej (Hubei) u Narodnoj Republici Kini, grada Degu (Daegu) i provincija Severni Gjongsang (North Gueongsang) u Republici Koreji, švajcarske konfederacije, Republike Italije, Islamske Republike Iran, Rumunije, Kraljevine Španije, Savezne Republike Nemačke, Francuske Republike, Republike Austrije, Republike Slovenije i Republike Grčke, nadležni organi privremeno će zabraniti, odnosno ograničiti ulazak i kretanje, a posle tačke 4. dodata je nova tačka 4a. koja glasi: „Državljanima Republike Srbije koji dolaze iz država, odnosno područja sa intenzivnom transmisijom bolesti COVID – 19, odnosno žarišta epidemije utvrđenih u tački 4. stav 1. Odluke, određuje se obavezna mera stavljanja pod zdravstveni nadzor na akutno respiratorno oboljenje izazvano novim Korona virusom (SARS COV-2) u trajanju od 14 dana (izolacija u kućnim uslovima)“, pri čemu je Odluka stupila na snagu danom objavljivanja u „Službenom glasniku RS“, odnosno 14.03.2020. godine.

U spisima predmeta se nalazi odštampani izvod JIS, MUP-a RS aplikacije „prelasci granica“, a koji dokaz je izveden na glavnom pretresu dana 01.04.2020. godine, u kome su navedeni lični podaci za okrivljenog sa fotografijom okrivljenog AA i registrovani prelasci granice Republike Srbije ovog lica od 08.07.2015. godine do 14.03.2020. godine, tako što je u rubrici „prelasci granice“ pod broj 51 konstatovano da je okrivljeni ušao u Republiku Srbiju na graničnom prelazu Gostun dana 14.03.2020. godine u 11:23:10 časova. U navedenom izvodu aplikacije, pored fotografije okrivljenog, stoje oznake: poseduje vozilo, detalji o vozilima, granica, prelasci granice, samoizolacija, nedozvoljeno kretanje, pri čemu su oznake „detalji o vozilima“ i „prelasci granice“ posebno označeni i o istima se navode podaci u daljem delu teksta, dok u odnosu na oznake „samoizolacija“ i „nedozvoljeno kretanje“ nema podataka da je okrivljenom od strane nadležnog organa usmeno ili u pisanoj formi određena mera samoizolacije i zabrane kretanja i u kojem trajanju.

Na navedenom izvodu aplikacije se nalazi „na svakoj strani“ okrugli pečat – Republika Srbija, Ministarstvo unutrašnjih poslova, Beograd, bez potpisa ovlašćenog lica.

Takođe, iz spisa predmeta proizilaze i činjenice da je okrivljeni AA sa teritorije države Republike Crne Gore na teritoriju Republike Srbije ušao 14.03.2020. godine, dakle u vreme kada ni u jednoj od navedenih Odluka Vlade Republike Srbije o proglašenju bolesti COVID – 19 izazvane virusom SARS-COV-2 zaraznom bolešću i njihovim izmenama objavljenim u „Službenom glasniku Republike Srbije“ broj 23/20 od 10.03.2020. godine, 24/20 od11.03.2020. godine, 27/20 od 13.03.2020. godine i 28/20 od 14.03.2020. godine, Republika Crna Gora nije označena kao država odnosno područje sa intenzivnom transmisijom bolesti COVID – 19, odnosno žarištem epidemije, kao i da u odnosu na okrivljenog AA nisu doneta, niti su mu uručena, pravno relevantna dokumenta kojima mu se određujuju mere za suzbijanje ili sprečavanje epidemije od opasne zarazne bolesti.

Izvod iz aplikacije JIS, MUP RS „prelasci granice“ – dokument koji se nalazi u spisima predmeta, ne može se smatrati pravno relevantnim dokumentom u pravnom saobraćaju.

Vrhovni kasacioni sud nalazi da, kako se radi o krivičnom delu blanketnog karaktera, to je za utvrđivanje postojanja elemenata krivičnog dela iz člana 248. KZ, odnosno radnje izvršenja, koja se sastoji u nepostupanju izvršioca po odgovarajućim propisima, upravo od značaja postojanje pravno relevantnih propisa i pojedinačnih akata nadležnih organa. Sadržani propisi i odsustvo legaliteta pojedinačnih akata, u konkretnom slučaju ukazuju da nisu ispunjeni uslovi za primenu blanketnih propisa koji nalažu određeno postupanje okrivljenog, te stoga nema ni radnje izvršenja krivičnog dela, zbog čega je Vrhovni kasacioni sud našao da je učinjena povreda krivičnog zakona iz člana 439. tačka 1) ZKP u vezi sa odredbom člana 248. Krivičnog zakonika, iz kog razloga je podneti zahtev usvojen, te je odlučeno kao u izreci presude.

Na osnovu napred navedenog, Vrhovni kasacioni sud je u smislu člana 30. stav 1. Zakona o uređenju sudova i člana 492. stav 1. tačka 2) ZKP, te člana 265. stav 1. ZKP u pogledu troškova krivičnog postupka, odlučio kao u izreci ove presude.

Zapisničar-savetnik                                                                                                Predsednik veća-sudija

Snežana Medenica, s.r.                                                                                           Nevenka Važić, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić