Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Zvezdane Lutovac, predsednika veća, Jelene Borovac i Dragane Marinković, članova veća, u vanparničnom predmetu predlagača Grada Niša, koga zastupa Pravobranilaštvo Grada Niša (za potrebe krajnjeg korisnika JP „NIŠ STAN“ iz Niša), protiv protivnika predlagača AA iz ..., BB iz ... i VV iz ..., čiji je zajednički punomoćnik Nikola Dinić, advokat u ..., radi određivanja naknade za eksproprisanu nepokretnost, odlučujući o reviziji protivnika predlagača izjavljenoj protiv rešenja Višeg suda u Nišu broj Gž 1774/19 od 14.11.2019. godine, u sednici održanoj 04.11.2020. godine, doneo je

R E Š E NJ E

ODBIJA SE kao neosnovana revizija protivnika predlagača izjavljena protiv rešenja Višeg suda u Nišu broj Gž 1774/19 od 14.11.2019. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Osnovni sud u Nišu je rešenjem broj R1 84/2016 od 22.02.2019. godine odredio naknadu za eksproprisanu nepokretnost, za stambenu zgradu u ulici ... broj ... (sada ulica ... broj ...), na katastarskoj parceli broj .../... KO ... – ... i katastarske parcele broj .../... od 501 m2, i .../... od 25 m2 KO ... – ..., ranijeg vlasnika i korisnika sada pokojnog GG bivšeg iz ..., čije su naslednice na po 1/3 udela protivnice predlagača AA, BB i VV i to za porodičnu stambenu zgradu koja se sastoji od stambene zgrade prema ulici, spratnosti S + VP (suteren i visoko prizemlje), ukupne površine 91,90 m2, po ceni od 19.200,00 dinara po m2, što iznosi 1.764.480,00 dinara i dvorišne stambene zgrade u nastavku, spratnosti P (prizemlje), površine 30,14 m2, po ceni od 10.400,00 dinara po m2, što iznosi 313.465,00 dinara i za katastarske parcele broj .../... i .../... KO ... – ..., ukupne površine 526 m2, po ceni od 22.456,70 dinara po m2, što iznosi 11.812.224,00 dinara, što ukupno za stambenu zgradu i zemljište iznosi 13.890.160,00 dinara i za rodno voće na katastarskoj parceli broj .../... KO ... – ... iznos od 321.153,00 dinara, što sve ukupno iznosi 14.211.313,00 dinara. Obavezan je krajnji korisnik JP „Niš“ iz Niša da protivnicima predlagača isplati iznos od 14.211.313,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom na iznos od 13.890.160,00 dinara počev od 22.02.2019. godine, a na iznos od 321.153,00 dinara počev od 17.07.2017. godine pa do isplate.

Viši sud u Nišu je rešenjem broj Gž 1774/19 od 14.11.2019. godine odbio kao neosnovanu žalbu protivnika predlagača i potvrdio je rešenje Osnovnog suda u Nišu.

Protiv pravnosnažnog rešenja donetog od strane drugostepenog suda protivnice predlagača su izjavile blagovremenu reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Odlučujući o reviziji protivnika predlagača na osnovu člana 399. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ broj 125/04, 111/09), koji se primenjuje na osnovu člana 506. stav 1. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ broj 72/2011 i 55/2014), jer je predlog podnet 26.10.1994. godine, Vrhovni kasacioni sud je ocenio da revizija protivnika predlagača nije osnovana.

U postupku pred nižestepenim sudovima nije učinjena bitna povreda parničnog postupka iz člana 361. stav 2. tačka 9. ZPP, na koju se u revizijskom postupku pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju Sekretarijat za urbanizam gradske uprave Grada Niša je 08.07.1994. godine inicirao pred Opštinskim sudom u Nišu postupak radi određivanja naknade za katastarsku parcelu broj .../... od 501 kvm, stambene zgrade i garaže na parceli ranije vlasništvo GG iz ... . Rešenjem Opštinskog sekretarijata za finansije Opštine Niš od 02.11.1987. godine je usvojen predlog Javnog pravobranilaštva Niš, te je u korist Opštine Niš, a za potrebe Samoupravne interesne zajednice stanovanja Opštine Niš, radi izgradnje stambeno poslovne zgrade (P+5+P), po detaljnom urbanističkom planu kompleksa „Kalča“ – stambeno poslovni blok „Marko Orešković“ u Nišu, eksproprisana nepokretnost u KO Crveni krst, a pored ostalih i jedna stambena zgrada u ulici ... broj ... u ... sagrađena na parceli broj .../..., vlasništvo GG, sa stanom u istoj zgradi. Rešenjem je odlučeno da prestaje pravo korišćenja na građevinskom zemljištu u KO ... na katastarskoj parceli .../... od 501 kvm i katastarskoj parceli broj .../... od 25 kvm, čiji je korisnik ... . Iz premera i predračuna radova iz aprila meseca 1986. godine izrađenog od strane Sektora za pripremu, programiranje i uređenje građevinskog zemljišta koje se odnose na lokaciju „Marko Orešković“ u Nišu, objekte, glavnu stambenu zgradu koja se sastoji od suterena i prizemlja i dvorišnu stambenu zgradu u ulici ... broj ..., vlasnika GG iz ..., je utvrđeno da sadrži detaljan opis objekta i zgrada po prostorijama. Utvrđeno je da je stambena zgrada sagrađena 1938. godine, a da je stambena dvorišna zgrada građena posle glavne stambene zgrade. Priložene su i skice koje sadrže dimenzije i površine svake prostorije u obe zgrade, a navedeno je i rodno voće po vrsti i broju. Protivnik predlagača je u toku ovog vanparničnog postupka umro, te je postupak nastavljen u odnosu na njegove naslednice (rešenje Opštinskog suda u Nišu broj O 2484/2008 od 28.11.2008. godina), kojim su protivnice predlagača AA, BB i VV oglašene za naslednice pokojnog GG na zaostavštini koju čini kp broj .../..., stambena zgrada od 46 kvm, dvorište od 4,55 ari i kp broj .../... dvorište od 25 kvm, upisane u pl. ... KO...– ... na po 1/3 dela. Protivnica predlagača AA je pred Upravnim sudom u Beogradu podnela tužbu protiv Ministarstva finansija RS radi poništaja rešenja 07 broj 463-02-00182/2009 od 03.11.2014. godine, koju je Upravni sud, Odeljenje u Nišu, odbio presudom broj P-2 U 16959/14 od 31.08.2015. godine.

Poreska uprava Filijala Niš je 16.05.2016. godine dostavili zapisnik o procene tržišne vrednosti nepokretnosti, gradskog građevinskog zemljišta katastarske parcele broj .../... i katastarske parcele broj .../... KO ..., ... u iznosu od 13.525,00 dinara po m2. U postupku je izveden i dokaz veštačenjem putem veštaka Jovanović Miodraga i veštaka građevinske struke Saše Stankovića koji su usaglasili svoj nalaz tako što su se opredelili da je tržišna vrednost predmetne nepokretnosti 13.890.160,00 dinara. Veštaci su se usaglasili oko cene od 19.200,00 / kvm, što za stambeni objekat iznosi 1.764.480,00 dinara i za katastarske parcele broj .../... i .../... KO ... – ..., ukupne površine 526 kvm, po ceni od 22.456,70 dinara/kvm, a što iznosi 11.812.224,00 dinara, a što ukupno iznosi 13.890.160,00 dinara. Iz nalaza veštaka poljoprivredne struke Gradimira Ćirića od 17.07.2019. godine je utvrđena vrednost rodnog voća u iznosu od 321.153,00 dinara.

Na osnovu ovako utvrđenog činjeničnog stanja nižestepeni sudovi su protivnicima predlagača dosudili iznos od 13.890.160,00 dinara, sa kamatom počev od 22.02.2019. godine i iznos od 321.153,00 dinara sa kamatom počev od 17.07.2017. godine pa do konačne na ime naknade za eksproprisane nepokretnosti i za rodno voće na osnovu Zakona o eksproprijaciji.

Vrhovni kasacioni sud je ocenio da su nižestepeni sudovi pravilno primenili materijalno pravo i da su detaljno obrazložili odluku o predlogu predlagača, a koje u potpunosti prihvata i revizijski sud.

Neosnovano revidenti navode da je od strane nižestepenih sudova učinjena bitna povreda postupka time što je u vanparničnom postupku određena visina naknade. Stanovišta su da je došlo do promene okolnosti koje su nastupile od trenutka započinjanja ovog postupka pa do određivanja naknade za eksproprisanu nepokretnost te da su se promenili bitni elemenati od kojih zavisi kako postojanje uslova za donošenje ovakvog rešenja, tako i do promene uslova za određivanje visine naknade zbog čega su trebali da budu upućeni na parnicu. Nije bilo mesta primeni člana 16. Zakona o vanparničnom postupku jer se visina naknade za eksproprisanu nepokretnost određuje po pravilima vanparničnog postupka, a ne parničnog. Tako je propisano VIII glavom, članovima od 132. do 140. Zakona o vanparničnom postupku („Službeni glasnik SRS“ broj 25/82, 48/88, „Službeni glasnik RS“ broj 46/95... 106/2015). Takođe je neprihvatljivo pravno stanovište protivnica predlagača da je moralo da se donese novo rešenje o eksproprijaciji, zato što rešenje o eksproprijaciji od 02.11.1987. godine iako u skladu sa tada važećim Zakonom o eksproprijaciji, nije do kraja sprovedeno jer Opština Niš kao pravni prethodnik Grada Niša, nikada nije podnela zahtev za upis prava korišćenja na nepokretnosti stečenoj rešenjem o eksproprijaciji. Neprihvatljiva je i argumentacija da je jedini način na koji je predlagač mogao da izvrši upis na predmetnoj nepokretnosti bila eventualno dokazano postojanje javne svojine na parcelama koje su legalno i pravnosnažno upisane kao privatna svojina, a koje dokazivanje se ne može vršiti u vanparničnom postupku već isključivo u parničnom postupku, a na koje prvostepeni sud nikada nije uputio stranke te tako nije ni utvrđeno postojanje javne svojine. Nema bitne povrede postupka kao što se to u reviziji navodi zbog toga što stranke nisu upućene na parnični postupak (član 374. stav 1. u vezi člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP u vezi člana 30. ZVP).

Nema ni pogrešne primene materijalnog prava iz kog razloga je revizija izjavljena. Revizijom se ponovo osporava pravilnost rešenja o eksproprijaciji donetog 02.11.1987. godine kroz dokazivanje da predmetna eksproprijacija nije izvršena u javnom interesu, ukazivanjem da je bila eksproprisana kuća koja je bila privatna svojina i da je izvršen administrativni prenos prava korišćenja na spornoj parceli koja je u tom trenutku bila u društvenoj svojini (primena člana 80. Zakona o eksproprijaciji). Takođe ne stoji ni navod da je ova sporna imovina primenom člana 102. Zakona o planiranju i izgradnji, vraćena u svojinu prethodnog vlasnika GG, odnosno njegovovih pravnih sledbenica. Rešenje o eksproprijaciji doneto 02.11.1987. godine ne može biti predmet preispitivanja ni u parničnom ni u vanparničnom postupku, te ukazivanje da ono nije doneto u skladu sa zakonom se ne može prihvatiti kao pravni argument. Predmet ovog vanparničnog postupka je utvrđivanje naknade za eksproprisanu nepokretnost zato što nije postignut sporazum o naknadi između oca protivnica predlagača, a kasnije ni sa njima. Zato je u sudskom postupku morala da se donese odluka o naknadi za eksproprisanu nepokretnost i rodno voće, što je i učinjeno pobijanim rešenjem. Ovaj vanparnični postupak traje od 1994. godine, postupak je nekoliko puta prekidan zbog ostvarivanja prava protivnika predlagača i njihovog pravnog prethodnika u čemu nisu uspeli. Visina utvrđene naknade koja nije posebno osporena revizijom je utvrđena na osnovu usaglašenih nalaza veštaka i procene koju je dala Poreska uprava, a na osnovu člana 136. stav 2. Zakona o vanparničnom postupku i novelerinag člana 42. Zakona o eksproprijaciji. Navodi revizije da u konkretnom slučaju nije izvršena eksproprijacija i da je prema Zakonu o paniranju i izgradnji izvršena denacionalizacija nepokretnosti je u suprotnosti sa pravnosnažnim rešenjem o eksproprijaciji.

Navodima revizije pravilnost presuđenja osporenim rešenjem nije dovedena u pitanje, pa je Vrhovni kasacioni sud odlučio kao u izreci na osnovu člana 405. stav 1. i 412. stav 1. ZPP.

Predsednik veća - sudija

Zvezdana Lutovac,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić