Vrhovni sud je ispitao pobijanu odluku u smislu odredbe člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 2. ZPP („Službeni glasnik RS“ broj 72/11...18/20), a u vezi člana 92. Zakona o uređenju sudova („Službeni glasnik RS“, broj 10/23) i ocenio da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti, dok se na druge bitne povrede odredaba parničnog postupka revizijom ne ukazuje.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je u radnom odnosu kod tužene na radnom mestu ... u kojima se pružaju zdravstvene usluge, za koje je utvrđen koeficijent za obračun plate 6,83. Tužena je tužilji u spornom periodu isplaćivala platu tako što je osnovicu koju određuje Vlada Republike Srbije množila sa koeficijentom radnog mesta, pa pošto je osnovna plata bila niža od minimalne, vršila je doplatu do visine minimalne zarade za pun fond sati tako da je u spornom periodu tužilji isplaćivana plata u visini minimalne zarade u kojoj nije sadržana naknada troškova za ishranu za vreme rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora. Visina naknade za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora utvrđena je iz nalaza i mišljenja sudskog veštaka za ekonomsko –finansijsku oblast tako što je dnevni iznos naknade za ishranu u toku rada obračunat u visini od 250,00 dinara bruto, a mesečni iznos regresa za korišćenje godišnjeg odmora u visini od 1/12 minimalne zarade, a prema najpovoljnijim kriterijumima za tuženu u važećim Posebnim kolektivnim ugovorima u Republici Srbiji za javna preduzeća u komunalnoj delatnosti na teritoriji Republike Srbije.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja prvostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev smatrajući da naknada troškova za ishranu u toku rada i za regres za korišćenje godišnjeg odmora nisu sadržani u koeficijentu radnog mesta tužilje s obzirom na to da je tužena tužilji isplaćivala platu u visini minimalne zarade i da je stoga dužna da joj tražene naknade isplati u iznosu utvrđenom veštačenjem, a prema kriterijumima iz Posebnih kolektivnih ugovora u Republici Srbiji za javna preduzeća u komunalnim delatnostima, važećih u utuženom periodu, a u nedostatku parametara i opštih akata koji su bili na snazi kod tužene u spornom periodu.

Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev iz razloga što su u skladu sa članom 4. stav 2. Zakona o platama u državnim organima i javnim službama, koji je lex specialis u odnosu na Zakon o radu, ove naknade sadržane u koeficijentu za obračun plata što znači da se iste ostvaruju kroz obračun i isplatu plata usled čega nema osnova da se primenjuje najpovoljniji kriterijum odnosno parametri u trenutno važećim Kolektivnim ugovorima u Republici Srbiji.

Po oceni Vrhovnog suda, odluka drugostepenog suda zasnovana je na pravilnoj primeni materijalnog prava.

Zakon o platama u državnim organima i javnim službama („Službeni glasnik RS“ broj 34/01...157/20) propisuje način utvrđivanja plata, dodataka, naknada i ostalih primanja zaposlenih u javnim službama koje se finansiraju iz budžeta Republike Srbije, autonomne pokrajine i jedinica lokalne samouprave (član 1. stav 1. tačka 3.). Odredbom člana 3. stav 1. istog Zakona propisano je da osnovicu za obračun i isplatu plate utvrđuje Vlada, osim za predsednika Republike, narodne poslanike i imenovana, postavljena i zaposlena lica u službama predsednika Republike i Narodne Skupštine Republike Srbije, dok je odredbom člana 4. stav 1. istog Zakona propisano da koeficijent izražava složenost poslova, odgovornost, uslove rada i stručnu spremu, a stav 2. istog člana da koeficijent sadrži i dodatak na ime naknade za ishranu u toku rada i regres za korišćenje godišnjeg odmora.

Poseban kolektivni ugovor za zdravstvene ustanove čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina i jedinica lokalne samouprave („Službeni glasnik RS“ broj 1/15, 3/18) kao i Poseban kolektivni ugovor za zdravstvene ustanove čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina i jedinica lokalne samouprave („Službeni glasnik RS“ broj 96/19...58/20) u odredbi člana 91., a Poseban kolektivni ugovor za zdravstvene ustanove čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina i jedinica lokalne samouprave („Službeni glasnik RS“ broj 106/18) u doredbi člana 90. propisuje elemente za utvrđivanje plate, tako da se plata utvrđuje na osnovu: osnovice za obračun plate, koeficijenta sa kojim se množi osnovica, dodataka na platu, obaveza koje zaposleni plaća po osnovu poreza i doprinosa za obavezno socijalno osiguranje iz plata i dela plate po osnovu radnog učinka, u skladu sa zakonom (stav 2.), da osnovna plata pripada zaposlenom koji radi puno radno vreme ili radno vreme koje se smatra punim radnim vremenom (stav 3.).

Zakonom o radu („Službeni glasnik RS“ broj 24/05 ... 95/18) u odredbi člana 111. stav 1. i 2. propisano je da zaposleni ima pravo na minimalnu zaradu za standardni učinak i vreme provedeno na radu, a da se minimalna zarada određuje na osnovu minimalne cene rada utvrđene u skladu sa ovim Zakonom, vremena provedenog na radu i poreza i doprinosa koji se plaćaju iz zarade. Članom 118. stav 1. istog Zakona propisano je da zaposleni ima pravo na naknadu troškova u skladu sa opštim aktom i ugovorom o radu i to, između ostalog, za ishranu u toku rada, ako poslodavac ovo pravo nije obezbedio na drugi način (tačka 5.) i regres za korišćenje godišnjeg odmora (tačka 6.) dok je prema stavu 2. istog člana visina troškova iz stava 1. tačka 5. ovog člana mora biti izražena u novcu. Odredbe ovog Zakona primenjuju se i na zaposlene u državnim organima, organima teritorijalne autonomije i lokalne samouprave i javnim službama, ako zakonom nije drugačije određeno na osnovu odredbe člana 2. stav 2. tog Zakona.

Uredbom o koeficijentima za obračun i isplatu plata zaposlenih u javnim službama („Službeni glasnik RS“ broj 44/01...58/14), koju je Vlada Republike Srbije donela na osnovu člana 8. Zakona o platama u državnim organima i javnim službama, utvrđeni su koeficijenti za obračun plata zaposlenih u javnim službama koje se finansiraju iz budžeta Republike Srbije, autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave. Odredbom člana 2. stav 1. tačka 13. ove Uredbe utvrđeni su koeficijenti za obračun plata zaposlenih iz člana 1. ove uredbe koja se primenjuje na zaposlene u zdravstvenim ustanovama.

U konkretnom tužilja je zaposlena u zdravstvenoj ustanovi pa se na utvrđivanje i obračun njene plate, kao i naknade i dodataka po osnovu rada, primenjuju propisi kojima se uređuju plate, naknade i druga primanja zaposlenih u javnim službama.

Suprotno revizijskim navodima primena Zakona o radu propisana je samo za slučaj kada posebnim zakonom o položaju, prava, obaveze i odgovornosti zaposlenih nisu drugačije uređeni. Pošto poseban zakon – Zakon o platama u državnim organima i javnim službama propisuje da koeficijent za obračun plate sadrži dodatak za ishranu u toku rada i za regres za korišćenje godišnjeg odmora, sledi da ova odredba posebnog zakona isključuje primenu opšte norme iz Zakona o radu. Posebnim kolektivnim ugovorima za zdravstvene ustanove čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina i jedinica lokalne samouprave, koji su zaključivani u periodu od 2015. do 2020. godine, nije predviđeno pravo zaposlenih na naknadu troškova za ishranu u toku rada i troškova regresa za korišćenje godišnjeg odmora. Dakle, kako na osnovu člana 4. stav 2. Zakona o platama u državnim organima i javnim službama kao lex specialis proizilazi da su primanja po osnovu naknade za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora sadržane u koeficijentu kao jednom od elemenata plate, to ne postoji pravni osnov za ostvarivanje predmetnog prava tužilje. Taj osnov ne postoji ni u opštem aktu.

Stoga je pravilan zaključak drugostepenog suda da tužilji ne pripada pravo na naknadu troškova za ishranu u toku rada i za regres za korišćenje godišnjeg odmora, pošto su te naknade sadržane u koeficijentu njene plate, pa je stoga činjenica da je tužilji u spornom periodu isplaćivana minimalna zarada (kao ona osnovna plata koja se isplaćuje u toj visini u situaciji da je bila niža od minimalne) po oceni Vrhovnog suda, bez uticaja su na drugačiju odluku jer ona ne aktivira prava iz Zakona o radu kao opšteg zakona.

Pravilno je odlučeno i o naknadi troškova postupka, na osnovu člana 165. stav 2. u vezi člana 153. stav 1. i 154. ZPP.

Iz izloženih razloga, Vrhovni sud je primenom odredbe člana 414. stav 1. ZPP odlučio kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Dragana Marinković, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković