U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija Dobrile Strajina, predsednika veća, Gordane Komnenić i Dragane Mirosavljević, članova veća, u parnici tužilje Direkcije za građevinsko zemljište i izgradnju Beograda, protiv tuženih AA iz ..., čiji je punomoćnik Gordana Laketić, advokat iz ..., BB iz ..., čiji je punomoćnik Boris Popović, advokat iz ..., VV i GG, oba nepoznatog boravišta, čiji je privremenim zastupnik Borislav Borković, advokat iz ..., DD iz ... i ĐĐ iz ..., čiji je punomoćnik Nevena Čupić, advokat iz ..., EE iz ..., ŽŽ i ZZ, obe nepoznatog boravišta, čiji je privremeni zastupnik Borislav Borković, advokat iz ..., II iz ... i JJ iz ..., čiji je zajednički punomoćnik Jelena Radojičić, advokat iz ..., radi duga, odlučujući o revizijama tuženih BB, VV, GG, DD, ĐĐ, EE i ŽŽ, izjavljenim protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 6462/17 od 28.05.2020. godine, u sednici održanoj 02.02.2022. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJAJU SE, kao neosnovane revizije tuženih BB, VV, GG, ĐĐ, ŽŽ i ZZ izjavljene protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 6462/17 od 28.05.2020. godine.

ODBACUJE SE, kao nedozvoljena revizija tuženog DD izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 6462/17 od 28.05.2020. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Višeg suda u Beogradu P 35/2013 od 30.05.2017. godine, stavom prvim izreke, dozvoljeno je preinačenje tužbe učinjeno na ročištu održanom 09.11.2016. godine. Stavom drugim izreke, odbačena je, kao nedozvoljena tužba u odnosu na tuženog EE. Stavom trećim izreke, obavezani su tuženi da tužilji solidarno plate 40.017.239,86 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom na iznos glavnog duga od 16.808.481,74 dinara počev od 31.08.2016. godine do isplate. Stavom četvrtim izreke, obavezani su tuženi da tužilji na ime troškova postupka solidarno plate 225.000,00 dinara.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 6462/17 od 28.05.2020. godine, stavom prvim izreke, odbačene su, kao nedozvoljene žalbe BB, DD, ĐĐ i EE, koje su izjavljene protiv odluke sadržane u stavu drugom izreke prvostepene presude. Stavom drugim izreke, odbijene su, kao neosnovane žalbe tuženih i potvrđena prvostepena presuda u odnosu na stav prvi, treći i četvrti izreke.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tuženi BB, VV, GG, ĐĐ, ŽŽ i ZZ su blagovremeno izjavili revizije, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“, br. 72/11...18/20), Vrhovni kasacioni sud je utvrdio da revizije tuženih BB, VV, GG, ĐĐ, ŽŽ i ZZ, nisu osnovane.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti. Nema ni bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. u vezi člana 396. stav 1. ZPP, jer je drugostepeni sud ocenio sve žalbene navode od odlučnog značaja.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, ugovorom zaključenim sa tužiljom 09.06.2005. godine tuženi su se, kao investitori obavezali na solidarno plaćanje naknade za uređivanje građevinskog zemljišta za izgradnju novog stambeno-poslovnog objekta u ... broj .. i .., spratnosti Po+P+4+Pk, na građevinskoj parceli formiranoj od k.p. br. .. i .. KO ..., DUP „... blokova“, blok 2. Naknada je obračunata u iznosu od 32.965.989,74 dinara i ugovoreno je da će investitori naknadu za uređivanje građevinskog zemljišta platiti na rate, u roku od 3 godine, da rate podležu usklađivanju prema pokazatelju rasta cena na malo koji objavljuje Gradski zavod za statistiku i informatiku, od datuma obračuna 26.05.2005. godine do dana dospeća svake rate.

Ugovor sa tužiljom u svoje ime i u ime ostalih tuženih zaključio je tuženi AA po osnovu specijalnih punomoćja. Specijalnim punomoćjem overenim pred Prvim opštinskim sudom u Beogradu 23.06.2003. godine, ZZ (koju je po punomoćju zastupala Miladija Petrović) ovlastila je AA da može da preduzima sve pravne i faktičke radnje vezano za novi objekat u ... br. .. . Specijalnim punomoćjem od 18.06.2003. godine JJ, ŽŽ (koju je po specijalnom punomoćju zastupala Slavica Ilić), II, KK i BB ovlastili su AA da ih može zastupati i štititi njihove interese vezane za njihova prava na nepokretnostima koja se nalaze na k.p. br. .. KO .. u ..., u ... br. .., s tim da prema ovom punomoćju kao njihov punomoćnik može bez njihove posebne saglasnosti, inicirati i voditi odgovarajuće upravne, sudske i druge postupke radi zaštite i ostvarivanja njihovih prava, zaključivati poravnanja, sporazume, dogovore, ugovore, da može u njihovo ime i za njihov račun ugovarati, sudski overavati, kao i primiti izvršenje zahteva prema odlukama u poravnanjima, sporovima i ugovorima, a takođe može preduzimati druge pravne radnje i poslove delimičnog ili otuđenja u celosti po njihovom nalogu za koji nađe da su od interesa i da su neophodne za zaštitu prava i interesa, te s tim u vezi da je posebno ovlašćen da kod nadležnih organa pribavi u njihovo ime i za njihov račun dokumentaciju, saglasnost i dozvole, rešenja o dozvoli izgradnje, kao i da preduzima i druge radnje i mere koje su u neposrednoj vezi sa preduzetim pravnim poslovima ili postupcima pred nadležnim državnim organima u vezi sa izgradnjom višespratnog objekta na navedenoj parceli. Specijalnim punomoćjem overenim pred Prvim opštinskim sudom u Beogradu 16.07.2003. godine GG (koga je po specijalnom punomoćju zastupao VV), VV i DD ovlastili su AA da ih može zastupati u svim administrativnim, sudskim i drugim postupcima u vezi sa pribavljanjem odgovarajuće i neopohodne građevinsko-tehničke dokumentacije za izgradnju novog objekta na k.p. br. .. KO ..., u ... br. .., kao i u svim drugim mogućim sporovima, koji se mogu javiti u vezi sa ovim postupcima i sa samim postupkom gradnje objekta. Specijalnim punomoćjem overenim pred Prvim opštinskim sudom u Beogradu 14.12.2004. godine EE, DD i ĐĐ ovlastili su AA da ih može zastupati u administrativnim, sudskim i drugim postupcima u vezi sa pribavljanjem odgovarajuće i neophodne građevinsko-tehničke dokumentacije za izgradnju novog objekta na k.p. br. .. KO ..., ... br. .., a u punomoćju je navedeno da se ovlašćenje posebno odnosi na zaključenje ugovora sa Direkcijom za izgradnju grada Beograda za utvrđivanje naknadne za građevinsko zemljište.

Naknada za uređivanje građevinskog zemljišta nije plaćena u celini, a iz nalaza i mišljenja sudskog veštaka ekonomsko-finansijske struke sledi da dug na dan 31.08.2016. godine iznosi 40.017.239,86 dinara, od čega je glavni dug 16.808.481,74 dinara, a da zatezna kamata obračunata do 31.08.2016. godine iznosi 23.208.758,12 dinara.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, pravilno su nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo kada su usvojili zahtev tužilje i obavezali tužene da tužilji solidarno isplate preostali iznos na ime naknade za uređivanje građevinskog zemljišta.

Članom 2. stav 1. tačka 30. Zakona o planiranju i izgradnji („Službeni glasnik RS“, broj 47/2003), koji je bio na pravnoj snazi u vreme zaključenja ugovora između stranaka, investitor jeste lice za čije potrebe se gradi objekat, odnosno ko je finansirao izgradnju objekta i na čije ime se izdaje odobrenje za izgradnju. Članom 74. stav 1. istog zakona bilo je propisano da naknadu za uređivanje građevinskog zemljišta plaća investitor, stavom 2. da se visina naknade za uređivanje građevinskog zemljišta utvrđuje ugovorom koji zaključuju opština, odnosno preduzeće ili druga organizacija iz člana 72. stav 3. ovog zakona i investitor, na osnovu kriterijuma i merila koji utvrđuje opština, a stavom 3. da ugovorom iz stava 2. ovog člana uređuju se međusobni odnosi u pogledu uređivanja građevinskog zemljišta, visine naknade za uređivanje građevinskog zemljišta, dinamika plaćanja naknade, kao i obim, struktura i rokovi za izvođenje radova na uređivanju zemljišta.

Kod utvrđenog da su se tuženi, kao investitori ugovorom zaključenim sa tužiljom 09.06.2005. godine obavezali na solidarno plaćanje naknade za uređivanje građevinskog zemljišta za izgradnju novog stambeno-poslovnog objekta u ... broj .. i .., spratnosti Po+P+4+Pk, na građevinskoj parceli formiranoj od k.p. br. .. i .. KO ..., da je ugovor sa tužiljom u svoje ime i u ime ostalih tuženih zaključio tuženi AA po osnovu specijalnih punomoćja, da tuženi svoju obavezu nisu u celosti izvršili, to je pravilan zaključak nižestepenih sudova da su tuženi dužni da ispune u celosti obavezu iz ugovora. Tuženi BB, VV, GG, ĐĐ, ŽŽ i ZZ su dužnici predmetne obaveze po osnovu zaključenog ugovora sa tužiljom i njihova obaveza je solidarna sa ostalim dužnicima, sa kojih razloga tužilja, kao poverilac može zahtevati njeno ispunjenje od koga hoće sve dok obaveza ne bude ispunjena, jer svaki dužnik solidarne obaveze odgovara poveriocu za celu obavezu, a kada jedan dužnik ispuni obavezu, ona prestaje i svi dužnici oslobađaju se, saglasno članu 414. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima. Naime, navedenim članom propisano je da svaki dužnik solidarne obaveze odgovara poveriocu za celu obavezu i da poverilac može zahtevati njeno ispunjenje od koga hoće sve dok ne bude potpuno ispunjena, ali kad jedan dužnik ispuni obavezu, ona prestaje i svi se dužnici oslobađaju.

Sa napred navedenih razloga neosnovani su navodi revizija o pogrešnoj primeni materijalnog prava.

Neosnovani su navodi revizija kojima se ukazuje da iz sadržine punomoćja datih tuženom AA od strane ostalih tuženih sledi da tuženi AA nije imao ovlašćenje da sa tužiljom zaključi ugovor o regulisanju naknade za uređivanje građevinskog zemljišta, kojim će ostale tužene obavezati na plaćanje tražene naknade. Navodi su neosnovani, s obzirom da iz sadržine specijalnih punomoćja sledi da je tuženi AA bio ovlašćen od strane ostalih tuženih da u njihovo ime i za njihov račun zaključi sporni ugovor. Naime u specijalnom punomoćju overenom pred Prvim opštinskim sudom u Beogradu 14.12.2004. godine navedeno je da su ĐĐ, DD i EE ovlastili AA, između ostalog, da može zaključiti ugovor sa tužiljom za utvrđivanje naknade za građevinsko zemljište, dok iz sadržine ostalih specijalnih punomoćja sledi da je tuženi EE ovlašćen da može zaključivati ugovore u cilju prikupljanja neophodne dokumentacije za izgradnju predmetnog objekta, što podrazumeva da je bio ovlašćen i za zaključenje ugovora o regulisanju naknade za uređivanje građevinskog zemljišta, s obzirom da je za dobijanje odobrenja za izgradnju bilo neophodno zaključiti ugovor sa tužiljom, kao javnim preduzećem koje u vršenju svojih javnih ovlašćenja reguliše pitanje naknade za uređivanje građevinskog zemljišta. Kako su tuženi BB, VV, GG, ĐĐ, ŽŽ i ZZ specijalnim punomoćjima ovlastili tuženog AA i da može zaključiti ugovor sa tužiljom u vezi naknade za građevinsko zemljište, to nema nejasnoća u pogledu kog svojstva i kojih prava i obaveza je tuženi AA mogao u ime njih zaključiti ugovor sa tužiljom, posebno kod činjenice da tuženi predmetni ugovor nisu, zbog eventualnih prekoračenja ovlašćenja, osporavali u nekom drugom postupku.

Sa napred navedenih razloga, Vrhovni kasacioni sud je na osnovu ovlašćenja iz člana 414. stav 1. ZPP odlučio kao u stavu prvom izreke.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tuženi DD je lično izjavio reviziju.

Odlučujući o dozvoljenosti izjavljene revizije na osnovu člana 410. stav 2. tačka 2. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je utvrdio da je revizija tuženog DD nedozvoljena.

Članom 410. stavom 2. tačkom 2. ZPP propisano je da je revizija nedozvoljena ako revizija nije izjavljena preko punomoćnika advokata izuzev kada je stranka advokat.

S obzirom da je reviziju izjavio tuženi DD lično, da nije advokat, to je izjavljena revizija nedozvoljena na osnovu člana 410. stav 2. tačka 2. ZPP.

Na osnovu člana 413. ZPP odlučeno je kao u stavu drugom izreke.

Predsednik veća – sudija

Dobrila Strajina, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić