Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava i pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja.

Ispitujući pobijanu presudu primenom člana 408. i člana 441. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“, br. 72/11... 10/23), Vrhovni sud je našao da revizija tužioca nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je bio u radnom odnosu kod tuženog na osnovu ugovora o radu od 04.12.2017. godine na radnom mestu „...“ na određeno vreme počev od 04.12.2017. godine do 03.12.2019. godine, sa punim radnim vremenom od 40 časova nedeljno. Tužilac je nakon isteka ugovora nastavio da obavlja faktički rad kod tuženog na istom radnom mestu i na istim poslovima duže od 5 radnih dana, tako što je bio angažovan na probama i predstavama na osnovu plana tuženog i što je bilo evidentirano u evidenciji o prisustvu na poslu i izvršenim obavezama. Tuženi je sa Agencijom za izdavaštvo, umetničko stvaralaštvo i organizaciju programa u oblasti kulture „Kultdizajn“ zaključio ugovor čiji je predmet anagažovanje glumaca za potrebe igranja u pozorišnim predstavama u decembru 2019. godine i kojim se agencija obavezala da će angažovati profesionalne umetnike koji će glumiti za potrebe pozorišnih predstava, a tuženi će na ime rashoda agenciji uplatiti iznos od 22.000,00 dinara. Nakon toga, tuženi je sa tužiocem zaključio više sukcesivnih ugovora o autorskom honoraru u period od 15.01.2020. godine do 19.05.2020. godine.

Polazeći od tako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je primenom odredbe člana 37. Zakona o radu zaključio da je tužilac zasnovao kod tuženog radni odnos na neodređeno vreme 04.12.2017. godine. Po stanovištu tog suda, imajući u vidu da je tužilac nakon isteka radnog odnosa na određeno vreme, odnosno nakon 03.12.2019. godine nastavio da radi kod tuženog na istim poslovima na kojima je radio i na osnovu ugovora o radu na određeno vreme, te da je ostao da radi duže od 5 radnih dana po isteku 03.12.2019. godine, došlo je do preobražaja radnog odnosa tužioca u radni odnos na neodređeno vreme. Činjenica da je za zasnivanje radnog odnosa u spornom periodu bila potreba saglasnost Vlade, ne oslobađa tuženog obaveze da donese odgovarajuće rešenje, odnosno zaključi novi ugovor o radu sa tužiocem.

Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu i primenom odredbi Zakona o budžetskom sistemu kojima je zabranjeno zasnivanje radnog odnosa sa novim licima radi popunjavanja slobodnih i upražnjenih radnih mesta, odbio tužbeni zahtev. Po oceni drugostepenog suda, navedene odredbe Zakona o budžetskom sistemu su lex specialis u odnosu na odredbe Zakona o radu kojima se propisuju uslovi za preobražaj radnog odnosa na određeno vreme, u radni odnos na neodređeno vreme, primenom odredbe člana 105. Zakona o budžetskom sistemu.

Po oceni Vrhovnog suda, odluka drugostepenog suda zasnovana je na pravilnoj primeni materijalnog prava.

Tuženi je, saglasno članu 2. stav 1. tačka 5. Zakona o budžetskom sistemu („Službeni glasnik RS“, broj 54/09 sa kasnijim izmenama i dopunama) korisnik javnih sredstava, zbog čega se i na njega primenjuju odredbe tog zakona.

Zakonom o izmenama i dopunama Zakona o budžetskom sistemu („Službeni glasnik RS“, broj 108 od 06.12.2013. godine) u članu 27e dodati su novi stavovi 34. i 35. kojima je propisano da korisnici javnih sredstava ne mogu zasnivati radni odnos sa novim licima radi popunjavanja slobodnih, odnosno upražnjenih radnih mesta do 31.12.2015. godine, osim ako postoji saglasnost tela Vlade, na predlog drugog nadležnog organa, uz prethodno pribavljeno mišljenje ministarstva. Primena navedene odredbe je novelama Zakona o budžetskom sistemu produžavana tako da korisnici javnih sredstava nisu mogli zasnivati radni odnos sa novim licima radi popunjavanja slobodnih, odnosno upražnjenih radnih mesta do 31.12.2020. godine.

Odredbom člana 105. navedenog zakona, propisano je da ako su odredbe drugih zakona, odnosno propisa, u suprotnosti sa tim zakonom, primenjuju se odrebe tog zakona. Zato se odredbe Zakona o budžetskom sistemu kojima je korisnicima javnih sredstava zabranjeno zasnivanje radnog odnosa sa novim licima radi popunjavanja slobodnih, odnosno upražnjenih radnih mesta (osim u izuzetnim slučajevima, uz saglasnost nadležnog tela Vlade), prema odredbama Zakona o radu, nalaze u odnosu posebnog i opšteg zakona i derogiraju primenu člana 37. Zakona o radu, kojim je uređen preobražaj radnog odnosa i prerastanje radnog odnosa na određeno vreme u radni odnos na neodređeno vreme.

Sledom izloženog, drugostepeni sud je pravilnom primenom materijalnog prava preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev. I po stanovištu Vrhovnog suda, tužilac nije mogao zasnovati radni odnos na neodređeno vreme primenom odredbe člana 37. stav 6. Zakona o radu, jer je u vreme kada je stupio na rad i u vreme kada je istekao rok iz člana 37. stav 2. Zakona o radu, bila na snazi odredba člana 27e Zakona o budžetskom sistemu, kojom je tuženom bilo zabranjeno zasnivanje radnog odnosa sa novim licima, s tim što nema uslova za izuzetak predviđen članom 35. navedene odredbe Zakona, jer ne postoji saglasnost nadležnog tela Vlade za zasnivanje radnog odnosa.

Stoga su neosnovani revizijski navodi kojima se ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava.

Iz iznetih razloga, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, Vrhovni sud je odlučio kao u izreci.

Troškovi odgovora na reviziju, po oceni Vrhovnog suda, nisu bili potrebni radi vođenja parnice u smislu člana 154. stav 1. ZPP, zbog čega je zahtev tuženog za njihovu naknadu odbijen i primenom člana 165. stav 1. ZPP odlučeno kao u drugom stavu izreke.

Predsednik veća – sudija

Jelica Bojanić Kerkez, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković