Protiv pravnosnažne drugostepene presude tužena je blagovremeno izjavila reviziju zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu na osnovu člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 2. ZPP (''Službeni glasnik RS'' 72/11 i 55/14), Vrhovni kasacioni sud je našao da je revizija tužene neosnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju ovaj sud pazi po službenoj dužnosti, a tužena u reviziji na neku konkretnu povredu postupka zbog koje bi se moglo koristiti to pravno sredstvo, ne ukazuje.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju 08.11.1967. godine zaključen je privremeni ugovor o razmeni između Zemljoradničke zadruge ''VV'' i pravnog prethodnika tužilaca GG. Po tom ugovoru zadruga je, kao korisnik kp. broj ... i dela kp. .../... dala u razmenu to zemljište GG za njegove kp. ... i ... u istoj KO, a radi sprovođenja arondacije. Istog dana izvršena je i međusobna predaja u državinu navedenih parcela. Iako je o navedenoj razmeni zaključen pismeni ugovor isti nije sproveden u katastarskom operatu te je GG i dalje upisan kao vlasnik kp. br. ... i .... Međutim, ugovorom o razmeni nepokretnosti koji je overen kod Opštinskog suda u Ubu Ov .../... od 25.10.1988. godine pravni sledbenik Zemljoradničke zadruge ''VV'' PIK ... OUR … ''DD'' iz ... dao je ĐĐ u dalju zamenu parcele br. ... i ... koje je ranija zadruga dobila od GG po ugovoru o zameni iz 1967. godine. Veštačenjem preko veštaka geometra u postupku je utvrđeno da su od ranije kp. broj ... KO ... deljenjem, a radi regulacije reke i za potrebe izgradnje autoputa nastale kp. br. .../..., .../..., .../..., .../..., .../... i .../.... Sporne parcele .../..., .../..., .../..., .../... i .../..., sve KO ... sa ukupnom površinom od 0.41.99ha upisane su kao državna svojina Republike Srbije sa pravom korišćenja Opštine .... Parcele ... i ... KO ... su u javnim knjigama upisane kao svojina ĐĐ. Pravni prethodnik tužilaca GG bio je u državini parcela koje je dobio kroz zamenu sa Zemljoradničkom zadrugom ''VV'' od 1967. godine pa do smrti 18.07.2002. godine, a nakon njegove smrti državinu su nastavili ovde tužioci kao pravni sledbenici pokojnog GG sa udelima od po ½.

Kod tako utvrđenog činjeničnog stanja prvostepeni sud je tužbeni zahtev odbio kao neosnovan našavši da nema zakonskog osnova da tužioci steknu pravo svojine na spornim nepokretnostima dok je drugostepeni sud preinačio prvostepenu odluku i našao da je tužbeni zahtev tužilaca osnovan pa ga je kao takvog i usvojio.

Pravilno je zaključio drugostepeni sud da su tužioci, kao pravni sledbenici sada pokojnog GG, nasleđem postali suvlasnici spornih nepokretnosti a koje je njihov pravni prethodnik stekao u svojinu zamenom u svrhu arondacije sa Zemljoradničkom zadrugom ''VV'' 1967. godine po pismenom ugovoru. Pravni osnov za takav zaključak sadržan je u Osnovnom zakonu o iskorišćavanju poljoprivrednog zemljišta (''Službeni list FNRJ'' 43/59, 53/62 ''Službeni list SFRJ'' 10/65, 25/65, 12/67) a kako je to naveo i drugostepeni sud. U članu 40. stav 1. Zakona je predviđeno da ako je sopstvenik poljoprivrednog zemljišta zemljoradnik naknada se daje po sporazumu sopstvenika pripojenog zemljišta i korisnika arondacije. U konkretnom slučaju očigledno je da se može smatrati da su ugovorom o razmeni nepokretnosti, a s obzirom da je razmena vršena u cilju arondacije, stranke rešile pitanje naknade za zemljište koje je pravni prethodnik tužilaca ustupio zadruzi i to tako što je on od zadruge u svojinu dobio drugo odgovarajuće zemljište odnosno ovde sporno.

Tužena je tokom postupka, a i u reviziji isticala da pravni prethodnik tužilaca razmenom nepokretnosti sa zadrugom 1967. godine nije mogao da postane vlasnik spornih nepokretnosti zbog toga što je zadruga bila korisnik, a ne vlasnik istih, pa nije mogla preneti pravo koje nije imala čak i da je ugovor o razmeni pravno valjan. Odredbom člana 9. Zakona o prometu zemljišta i zgrada (prečišćen tekst ''Službeni list SFRJ'' 43/65) je predviđeno da ugovor na osnovu koga se prenosi pravo korišćenja ili pravo svojine na zemljištu ili zgradi mora biti pismen. U to vreme još uvek nije bila predviđena obaveza overe potpisa ugovarača kod suda za punovažnost ugovora o prometu nepokretnosti. Iz toga proizilazi da je s aspekta tog zakona ugovor o razmeni nepokretnosti u konkretnom slučaju bio punovažan. Isti zakon je u članu 18. predviđao da radna organizacija može poljoprivredno zemljište ili građevinsko zemljište van užeg građevinskog reona na koje ima pravo korišćenja dati građaninu ili građanskopravnom licu u zamenu za drugo zemljište kao i prodati mu takvo zemljište radi kupovine drugog zemljišta od građanina ili građanskopravnog lica. U vreme kada je zaključen ugovor o razmeni titular prava korišćenja je bila zemljoradnička zadruga, a ne Republika Srbija, pa je u skladu sa napred navedenim propisima, zadruga zemljište mogla da prenese na pravnog prethodnika ovde tužilaca, a otuđenjem zemljišta iz društvene svojine nastaje pravo svojine novog titulara.

S obzirom da se ni ostalim navodima iz revizije ne dovodi u sumnju pravilnost drugostepene odluke, odlučeno je kao u izreci na osnovu člana 414. stav 1. ZPP.

Predsednik veća sudija

Vesna Popović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić