Apelacioni sud u Kragujevcu je presudom Gž br.1808/17 od 18.07.2017. godine odbio kao neosnovane žalbe tuženih i potvrdio presudu Višeg suda u Čačku P br.36/15 od 17.12.2016. godine. Stavom drugim, odbijeni su kao neosnovani zahtevi tužilaca i tuženih za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tuženi su izjavili blagovremenu reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu u smislu člana 408. ZPP („Službeni glasnik RS“ br.72/11, 55/14), Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija nije osnovana.

U postupku donošenja pobijane presude nema bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju tužioci i tuženi VV, koji je u toku postupka sa tuženom GG stupio u prava i obaveze prvobitno tuženog sada pok. DD, su 04.01.2010. godine zaključili ugovor o isplati duga kojim se VV obavezao da tužiocima isplati iznos od 465.000 evra najkasnije do 01.01.2011. godine. Nakon zaključenja ugovora i isplate prve rate, a pre dospelosti svih rata, VV je 26.07.2010. godine, sa svojim sinom, sada pok. DD zaključio ugovor o poklonu. Na osnovu tog ugovora i aneksa pok. DD se upisao kao vlasnik nepokretnosti u LN br. ... KO ... . Tuženi VV je isplatom iznosa od 100.000 evra 29.03.2010. godine delimično ispunio svoju ugovornu obavezu preuzetu zaključenjem ugovora sa tužiocima 04.01.2010. godine. Njegova obaveza isplate ostatka duga utvrđena je pravosnažnom presudom Višeg suda u Čačku P br.12/11 od 04.06.2012. godine u iznosu od 365.000 evra. Tužioci su protiv dužnika VV pokrenuli postupak izvršenja pred Osnovnim sudom u Čačku, Sudska jedinica u Gornjem Milanovcu I br. 144/13 na osnovu pomenute prvostepene presude radi naplate svog potraživanja u iznosu od 365.000 evra sa pripadajućom kamatom i troškovima parničnog postupka prodajom nepokretnosti izvršnog dužnika, na imovini koja nije bila predmet ugovora o poklonu. Rešenjem o izvršenju od 22.01.2013. godine, određeno je izvršenje protiv izvršnog dužnika VV ovde tuženog, ali do okončanja parničnog postupka, postupak izvršenja nije okončan, niti je potraživanje tužilaca namireno. Pored te imovine, tuženi VV je vlasnik i KP br. ... i KP br. ... u KO ..., koja imovina nije bila predmet ugovora o poklonu koji se pobija u ovoj parnici. Pored tih nepokretnosti tuženi nema druge imovine. Protiv tuženog VV kao izvršnog dužnika pokrenut je postupak izvršenja Iv br. 3/13 na predlog izvršnog poverioca ĐĐ, za iznos od 150.000 evra. Predmet izvršenja su nepokretnosti na kojima je određeno izvršenje i u predmetu Osnovnog suda u Čačku, Sudska jedinica u Gornjem Milanovcu I br. 144/13, koji je pokrenut na predlog tužilaca iz ove parnice, kao i nepokretnosti upisane u LN br. ... KO ..., koje su bile predmet ugovora o poklonu zaključenog između tuženog VV i njegovog sina sada pok. DD. Veštačenjem je utvrđena vrednost nepokretnosti koje su predmet izvršenja u postupku I 144/13 na iznos od 158.756 evra, a utvrđena je i vrednost katastarskih parcela ukupne površine 0.65,37ha koja predstavlja šumu pete i šeste klase u iznosu od 5.149,60 evra, a koje nisu predmet izvršenja u postupku I 144/13, niti su predmet ugovora o poklonu koji se pobija u ovom postupku. Vrednost svih nepokretnosti iznosi 163.905,60 evra. Potraživanje tužilaca prema tuženom iznosi 365.000 evra, što je iznos koji je veći za 200.000 evra od vrednosti imovine tuženog VV. Rešenjem o izvršenju prvostepenog suda I br. 13/15 od 13.02.2015. godine, usvojen je predlog tužioca BB kao izvršnog poverioca, protiv izvršnog dužnika VV, na osnovu pravosnažne i izvršne presude Višeg suda u Čačku I br. 12/11 od 04.06.2012. godine radi naplate dosuđenih troškova postupka u iznosu od 456.750,00 dinara, plenidbom 1/3 penzije koju izvršni dužnik prima preko Fonda PIO. Donošenjem rešenja o izvršenju Osnovnog suda u Čačku, Sudska jedinica u Gornjem Milanovcu I br. 3/13 od 04.01.2013. godine, u kome su predmet izvršenja identične nepokretnosti kao i u predmetu I 144/13 koji je pokrenut na predlog tužilaca iz ove parnice, ĐĐ je stekla pravo prvenstva u namirenju svog potraživanja za iznos od oko 150.000 evra u odnosu na tužioce jer je njihov predlog za izvršenje usvojen 22.01.2013. godine, nakon usvajanja predloga za izvršenje ĐĐ.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja pravilno je u nižestepenim presudama primenjeno materijalno pravo kada je tužbeni zahtev tužilaca za pobijanje pravne radnje dužnika, preduzete na štetu poverilaca usvojen.

Prema članu 280. stav 2. Zakona o obligacionim odnosima, smatra se da je pravna radnja preduzeta na štetu poverilaca ako usled njenog izvršenja dužnik nema dovoljno sredstava za ispunjenje poveriočevog potraživanja. Članom 281. stav 1. istog zakona, propisano je da se teretno raspolaganje može pobijati ako je u vreme raspolaganja dužnik znao ili je mogao znati da preduzetim raspolaganjem nanosi štetu svojim poveriocima i ako je trećem licu sa kojim je ili u čiju je korist pravna radnja preduzeta, to bilo poznato ili moglo biti poznato.

Iz utvrđenog činjeničnog stanja i citiranih zakonskih normi proizilazi da je tužbeni zahtev tužilaca osnovan, s obzirom da tuženi ne poseduje drugu imovinu čijom bi prodajom tužioci mogli da namire svoja potraživanja, a što je posledica preduzete pravne radnje koja se u ovom pravnom odnosu pobija – ugovora o poklonu, koji je zaključio dužnik VV kao poklonodavac sa sada pok. DD iz ... kao poklonoprimcem, u obimu potrebnom za namirenje potraživanja tužilaca na osnovu ugovora o načinu isplate duga za ukupan iznos od 365.000 evra, čime su ispunjeni uslovi iz člana 280. i člana 281. stav 1. ZOO za pobijanje pravne radnje dužnika preduzete na štetu poverilaca.

Neosnovano se revizijom ukazuje da nisu ispunjene sve zakonske pretpostavke za pobijanje dužnikovih pravnih radnji, jer tužioci nisu uspeli da se namire iz dužnikove imovine u izvršnom postupku pokrenutom pre podnošenja ove tužbe, odnosno da je izvršni postupak prekinut pre nego što je zakazana prodaja nepokretnosti izvršnog dužnika, zbog čega po tvrdnji revidenata nema uslova za pobijanje pravne radnje tuženih kao dužnika.

Ovo iz razloga što prema članu 280. stav 1. ZOO pravo na pobijanje dužnikoviih pravnih radnji ima poverilac čije je potraživanje dospelo na naplatu. Činjenica da još nisu sprovedene sve faze postupka izvršenja prodajom nepokretnosti dužnika koje predviđa Zakon o izvršenju i obezbeđenju, ne znači da tužioci nisu dokazali da prinudnim putem ne mogu da se namire iz imovine dužnika, pogotovo imajući u vidu da je veštačenjem u toku prvostepenog postupka utvrđeno da imovina koja je predmet izvršenja ima znatno nižu vrednost od visine potraživanja tužilaca prema tuženom, te da se na istoj imovini već vodi postupak izvršenja pokrenut predlogom drugog poverioca protiv izvršnog dužnika. Za uspešno okončanje parnice dovoljno je da tužioci dokažu da postoji verovatna insolventnost dužnika u odnosu na mogućnost namirenja potraživanja tužilaca, što su oni učinili. Imajući u vidu da su dužnik iz osnovnog pravnog posla, kao poklonodavac, i poklonoprimac, srodnici u smislu člana 281. stav 2. ZOO, pretpostavlja se da mu je bilo poznato da dužnik preduzetim raspolaganjem nanosi štetu poveriocima, što znači da se ovde tuženi kao zakonski naslednici poklonoprimca, smatraju nesavesnim, zbog čega nije potrebno dokazivati njihovu nesavesnost, a samim tim i da nisu ispunjeni uslovi za pobijanje dužnikovih pravnih radnji kako to neosnovano tvrdi revident.

Tuženi u reviziji ponavljaju žalbene navode koji su isticani i u postupku pred drugostepenim sudom i koje je taj sud oceni neosnovanim, a odnose se na nedostatak pasivne legitimacije drugotužene. Drugotužena je majka pok. DD, njegov je naslednik, s obzirom da ostavilac nije imao potomstvo niti supružnika. Na nju je po članu 212. stav 1. ZON-a, zaostavština prešla po sili zakona, drugotužena je četiri godine bila stranka u ovom postupku, pa davanje nasledničke izjave četiri godine posle smrti sina (pok. DD), kojim se odriče od nasleđa, nakon zaključenja rasprave pred prvostepenim sudom ukazuje na zloupotrebu prava tužene i pokušaj osujećenja tužilaca u zaštiti svojih prava u ovoj parnici, zbog čega neosnovano revident osporava pasivnu legitimaciju drugotužene.

Kako se ni ostalim revizijskim navodima ne dovodi u sumnju pravilnost pobijane presude, Vrhovni kasacioni sud je na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučio kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Predrag Trifunović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić