Presudom Višeg suda u Subotici Kž1 42/19 odbijene su kao neosnovane žalbe branilaca okrivljenih AA i BB, a prvostepena presuda je potvrđena.

Protiv navedenih pravnosnažnih presuda zahtev za zaštitu zakonitosti blagovremeno su podneli:

-branilac okrivljenog AA, advokat Branko Krstajić, zbog povreda zakona iz člana 438. stav 1. tačka 1), člana 439. tačka 1) i 2) i člana 15. i 16. ZKP, sa predlogom da Vrhovni kasacioni sud pobijane presude ukine i spise predmeta vrati prvostepenom sudu na ponovno suđenje ili ih preinači tako što će okrivljenog osloboditi od optužbe da je izvršio predmetno krivično delo;

-branilac okrivljene BB, advokat Nemanja Radinović, zbog povrede zakona iz člana 438. stav 1. tačka 1) i člana 439. tačka 1) ZKP, sa predlogom da Vrhovni kasacioni sud pobijane presude ukine i utvrdi da je nastupila zastarelost krivičnog gonjenja.

Vrhovni kasacioni sud je shodno odredbi člana 488. stav 1. ZKP, dostavio po primerak zahteva za zaštitu zakonitosti branilaca okrivljenih Republičkom javnom tužiocu, pa je u sednici veća, koju je održao bez obaveštenja Republičkog javnog tužioca i branilaca okrivljenih, smatrajući da njihovo prisustvo, u smislu člana 488. stav 2. ZKP, nije od značaja za donošenje odluke, razmotrio spise predmeta sa pravnosnažnim presudama protiv kojih su podneti zahtevi za zaštitu zakonitosti, te je nakon ocene navoda u zahtevima, našao:

Ukazujući na bitnu povredu odredaba krivičnog postupka iz člana 438. stav 1. tačka 1) ZKP, branilac okrivljenog AA u zahtevu za zaštitu zakonitosti ističe da je u odnosu na krivično delo nedozvoljeno skladištenje robe iz člana 176a stav 2. u vezi stava 1. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji koje je okrivljenom stavljeno na teret izmenjenim optužnim predlogom Kto 172/16 od 08.03.2018. godine i 18.04.2018. godine u vreme izmene optužnog akta nastupila zastarelost krivičnog gonjenja za to krivično delo imajući u vidu da se krivično delo koje se okrivljenom stavlja na teret izmenjenim optužnim aktom ne odnosi na isti krivičnopravni događaj, jer su činjenični opisi krivičnih dela u osnovnom i izmenjenom optužnom aktu potpuno različiti, tako da se, prema stavu odbrane, radi o različitim krivičnim delima.

Iznete navode branioca okrivljenog AA, Vrhovni kasacioni sud ocenjuje kao neosnovane iz sledećih razloga:

Odredbom člana 104. stav 1. KZ, propisano je da zastarelost krivičnog gonjenja počinje od dana kada je krivično delo izvršeno. Stavom 3. istog člana određeno je da se zastarelost prekida svakom procesnom radnjom koja se preduzima radi otkrivanja krivičnog dela ili radi otkrivanja i gonjenja učinioca zbog učinjenog krivičnog dela, a stavom 5. istog člana je propisano da svakim prekidom zastarelost počinje ponovo da teče.

Iz spisa predmeta proizlazi, da je Osnovni javni tužilac u Subotici, protiv okrivljenog AA podneo optužni predlog Kt 1312/2013 od 09.05.2016. godine, zbog krivičnog dela zloupotreba ovlašćenja u privredi iz člana 238. stav 1. tačka 4) u vezi člana 33. KZ (za koje krivično delo je propisana kazna zatvora od tri meseca do pet godina) i zbog krivičnog dela falsifikovanje znakova za vrednost iz člana 226. stav 1. u vezi člana 33. KZ (za koje krivično delo je krivični postupak obustavljen rešenjem Osnovnog suda u Subotici K 229/16 od 20.11.2017. godine zbog odustanka javnog tužioca od optužbe). Nakon podnošenja optužnog predloga, glavni pretres je više puta zakazan i održan, a javni tužilac je podneskom od 08.03.2018. godine, izmenio optužni akt u pogledu činjeničnog opisa i pravne kvalifikacije krivičnog dela tako što je okrivljenom AA stavljeno na teret izvršenje krivičnog dela nedozvoljeno skladištenje robe iz člana 176a stav 1. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji, dok je izmenom optužnog akta od 18.04.2018. godine, okrivljenom stavio na teret krivično delo nedozvoljeno skladištenje robe iz člana 176a stav 2. u vezi stava 1.Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji.

Presudom Osnovnog suda u Subotici K 229/16 od 25.07.2018. godine, okrivljeni AA i okrivljena BB, oslobođeni su od optužbe da su izvršili krivično delo nedozvoljeno skladištenje robe iz člana 176a stav 2. u vezi stava 1. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji, koja presuda je ukinuta rešenjem Višeg suda u Subotici Kž1 120/18 od 21.11.2018. godine.

U ponovljenom postupku okrivljeni AA i okrivljena BB su pobijanom prvostepenom presudom oglašeni krivim zbog krivičnog dela nedozvoljeno skladištenje robe iz člana 176a stav 2. u vezi stava 1. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji za koje krivično delo su im izrečene navedene uslovne osude i novčane kazne, a koja presuda je potvrđena pobijanom drugostepenom presudom. Okrivljeni su radnje zbog kojih su oglašeni krivim pravnosnažnom presudom izvršili dana 27.06.2013. godine.

Kada se na glavnom pretresu ili u žalbenom postupku izmeni pravna kvalifikacija krivičnog dela smatra se da su sve ranije, od strane ovlašćenog lica preduzete procesne radnje radi krivičnog gonjenja istog učinioca, prekidale zastarevanje krivičnog gonjenja i u odnosu na krivično delo po izmenjenoj pravnoj kvalifikaciji, ukoliko se krivično delo odnosi na isti krivičnopravni događaj.

Imajući u vidu da iz spisa predmeta proizlazi da su od podnošenja optužnog predloga protiv okrivljenog 09.05.2016. godine pa do izmena optužnog akta 08.03.2018. godine i 18.04.2018. godine, od strane nadležnog javnog tužioca preduzimane procesne radnje radi gonjenja okrivljenog zbog učinjenog krivičnog dela, a koje procesne radnje su prekidale zastarelost krivičnog gonjenja (kako u odnosu na krivično delo po prvobitnoj, tako i u odnosu na krivično delo po izmenjenoj pravnoj kvalifikaciji), te da je svakim prekidom zastarelost počinjala ponovo da teče, to, po nalaženju ovog suda, izmena optužnog akta od strane nadležnog javnog tužioca u konkretnom slučaju Osnovnog javnog tužioca u Subotici, dana 08.03.2018. godine i dana 18.04.2018. godine (u pogledu činjeničnog opisa i pravne kvalifikacije krivičnog dela), što je javni tužilac bio ovlašćen da učini u smislu člana 409. stav 1. ZKP, nije od uticaja za nastupanje relativne zastarelosti krivičnog gonjenja okrivljenog AA u konkretnom slučaju, jer je tom procesnom radnjom još jednom prekinuta zastarelost krivičnog gonjenja, imajući u vidu da se prema ranijoj a i kasnije po izmenjenoj i prekvalifikovanoj optužbi radi o istom krivično-pravnom događaju.

Sledstveno iznetom, neosnovani su navodi zahteva za zaštitu zakonitosti branioca okrivljenog AA, da je nastupila relativna zastarelost krivičnog gonjenja za krivično delo nedozovljeno skladištenje robe iz člana 176. stav 2. u vezi stava 1. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji pre izmene optužnog akta od 08.03.2018. godine odnosno 18.04.2018. godine.

Pored toga, imajući u vidu vreme izvršenja krivičnog dela – 27.06.2013. godine, zatim kaznu propisanu za krivično delo nedozvoljeno skladištenje robe iz člana 176a stav 2. u vezi stava 1. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji – kazna zatvora od tri meseca do tri godine i novčana kazna, kao i odredbe člana 103. tačka 6) i člana 104. stav 6. KZ, to bi apsolutna zastarelost krivičnog gonjenja za navedeno krivično delo nastupila dana 27.06.2019. godine, dakle nakon donošenja pobijane drugostepene presude Višeg suda u Subotici Kž1 42/19 od 22.05.2019. godine.

Iz iznetih razloga, Vrhovni kasacioni sud je ocenio kao neosnovan zahtev branioca okrivljenog AA u odnosu na povredu zakona iz člana 438. stav 1. tačka 1) ZKP.

Prema navodima zahteva za zaštitu zakonitosti branioca okrivljene BB, okrivljenoj je prvobitnim optužnim predlogom Kt 1312/2013 od 09.05.2016. godine stavljeno na teret krivično delo zloupotrebe ovlašćenja u privredi iz člana 238. stav 1. tačka 4) KZ, a radnja izvršenja se prema dispozitivu optužnog akta, sastoji u tome što je okrivljena isporučila i predala robu označenu u dispozitivu optužnog akta, a nakon stupanja na snagu izmena Krivičnog zakonika od 01.03.2018. godine, kada je navedeno krivično delo brisano, javni tužilac je dana 08.03.2018. godine odnosno 18.04.2018. godine, izmenio činjenični opis i pravnu kvalifikaciju krivičnog dela, tako što je okrivljenoj stavio na teret krivično delo nedozvoljeno skladištenje robe iz člana 176a stav 2. u vezi stava 1. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji, unoseći u činjenični opis dispozitiva optužnog akta novu radnju izvršenja koja okrivljenoj nije bila stavljena na teret prvobitnom optužbom, a to je uskladištenje robe na koju se plaća porez. Navedena izmena je, prema navodima zahteva, suprotna odredbi člana 409. ZKP, jer ista nije rezultat dokaznog postupka već izmena Krivičnog zakonika prema kojima radnje koje su okrivljenoj stavljene na teret prvobitnim optužnim aktom zakonom nisu više inkriminisane kao krivično delo.

Iznete navode zahteva kojima se ukazuje na povredu krivičnog zakona iz člana 439. tačka 1) ZKP, Vrhovni kasacioni sud ocenjuje kao neosnovane.

Naime, iz spisa predmeta proizlazi da je okrivljenoj BB, optužnim aktom Kt 1312/2013 od 09.05.2016. godine, bilo stavljeno na teret izvršenje krivičnog dela zloupotreba ovlašćenja u privredi iz člana 238. stav 1. tačka 4) KZ, zbog postojanja opravdane sumnje da je u svojstvu odgovornog lica po prethodnom dogovoru sa okrivljenim AA, u nameri pribavljanja protivpravne imovinske koristi za preduzeće „VV“ u kojem je zaposlena kao magacioner, grubo povredila ovlašćenja u pogledu upravljanja, raspolaganja i korišćenja imovine, tako što je izvršila isporuku i prodaju neevidentirane robe navedene u dispozitivu optužnog akta, koja roba je u okviru sedišta preduzeća utovarena u kamion kojim je upravljao GG, kojem je, kako bi se prikrilo poreklo robe, predata lažna dokumentacija.

Izmenjenim optužnim aktom od 08.03.2018. godine, okrivljenoj BB stavljeno je na teret da je izvršila krivično delo nedozvoljeno skladištenje robe iz člana 172a stav 1. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji, a izmenom optužbe od 18.04.2018. godine, da je izvršila krivično delo iz člana 172. stav 2. u vezi stava 1. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji na taj način što je 27.06.2013. godine u ... u sedištu preduzeća „VV“ u svojstvu odgovornog lica zajedno sa okrivljenim AA, uskladištila robu na koju se plaća porez za koju ne postoji propisana dokumentacija o poreklu robe i plaćenom porezu u magacinu navedenog preduzeća, za koje krivično delo je oglašena krivom pobijanom pravnosnažnom presudom.

Naime, u vreme izvršenja predmetnog krivičnog dela, postojalo je krivično delo zloupotreba ovlašćenja u privredi iz člana 238. stav 1. tačka 4) Krivičnog zakonika, koja odredba se primenjivala do 01.03.2018. godine, kada je stupio na snagu Zakon o izmenama i dopunama Krivičnog zakona („Službeni glasnik Republike Srbije“ broj 94 od 24.11.2016. godine), nakon kojih izmena zakona je ovlašćeni javni tužilac dana 08.03.2018. godine izmenio optužni akt, tako što je okrivljenoj stavio na teret izvršenje krivičnog dela nedozvoljeno skladištenje robe iz člana 176a stav 1. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji, a dana 18.04.2019. godine optužbu je izmenio tako što je okrivljenoj stavio na teret izvršenje krivičnog dela nedozvoljeno skladištnje robe iz člana 176a stav 2. u vezi stava 1. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji.

Po nalaženju ovog suda, iz činjeničnog opisa dela datog u ranijem i novom optuženju proizlazi da postoji istovetnost krivičnopravnog događaja, s obzirom na to da su isti vreme (27.06.2013. godine) i mesto izvršenja krivičnog dela (sedište preduzeća „VV“) kao i to da je okrivljena u svojstvu odgovornog lica – magacionera tog preduzeća preduzela radnju izvršenja – uskladištenja robe u sedištu preduzeća koja radnja je prethodila radnjama isporuke i prodaje identične robe, za koju ne postoji propisana dokumentacija o poreklu robe, a koje radnje su bile sadržane u dispozitivu prvobitnog optužnog akta.

Imajući u vidu da je radnja uskladištenja robe na koju se plaća porez bez propisane dokumentacije bila kažnjiva kao krivično delo nedozvoljeno uskladištenje robe iz člana 172a stav 2. u vezi stava 1. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji kako u vreme izvršenja predmetnog krivičnog dela tako i u vreme izmene optužnog akta, koje krivično delo je po zaprećenoj kazni blaže od krivičnog dela zloupotreba ovlašćenja u privredi iz člana 238. stav 1. tačka 4) KZ, koje je okrivljenoj bilo stavljeno na teret prvobitnim optužnim aktom, neosnovani su navodi zahteva da radnje koje su okrivljenoj prvobitnom optužbom bile stavljene na teret zakonom više nisu inkriminisane kao krivično delo.

Iz iznetih razloga, Vrhovni kasacioni sud nalazi da se zahtevom za zaštitu zakonitosti branioca okrivljenog BB pravnosnažna presuda neosnovano pobija zbog povrede zakona iz člana 439. tačka 1) ZKP.

Po oceni ovoga suda, branioci okrivljenih AA i BB, ostalim navodima zahteva kojima formalno ukazuju na povredu krivičnog zakona iz člana 439. tačka 1) ZKP, zbog koje je podnošenje zahteva dozvoljeno okrivljenom preko branioca, u suštini osporavaju činjenično stanje utvrđeno pravnosnažnim presudama i polemišu sa ocenom dokaza datom od strane suda isticanjem i to zahtevom branioca okrivljenog AA da nižestepeni sudovi nisu sa izvesnošću utvrdili da li se u konkretnom slučaju radi o registrovanoj prostoriji za skladištenje robe, odnosno o robi na koju se plaća porez, niti da predmetna roba nema propisanu dokumentaciju o poreklu i plaćenom porezu, a zahtevom branioca okrivljene BB da dana 27.06.2013. godine nije ni mogla da postoji dokumentacija o plaćenom porezu s obzirom na to da danom otpreme robe, po poreskim zakonima Republike Srbije ne postoji obaveza plaćanja PDV-a na istu, jer pravna lica PDV plaćaju na mesečnom odnosno tromesečnom nivou.

Pored toga, branilac okrivljenog AA, u zahtevu se poziva i na povredu zakona iz člana 439. tačka 2) ZKP, sa obrazloženjem da je u konkretnom slučaju primenjen zakon koji se ne može primeniti i to kako Krivični zakonik tako i Zakon o poreskom postupku i poreskoj administraciji, jer prethodno nisu utvrđene činjenice od značaja za primenu ovih zakona, a to su koja je to valjana dokumentacija za izvoz robe što u bitnom predstavlja osporavanje utvrđenog činjeničnog stanja i ocene dokaza u pravnosnažnim odlukama.

Pored toga, branilac u zahtevu ističe i povrede zakona iz člana 15. i 16. ZKP.

Kako članom 485. stav 4. ZKP, koji propisuje razloge zbog kojih okrivljeni, odnosno njegov branilac shodno pravima koje ima u postupku u smislu člana 71. tačka 5) ZKP, mogu podneti zahtev za zaštitu zakonitosti protiv pravnosnažne odluke i postupka koji je prethodio njenom donošenju, nije predviđena mogućnost podnošenja ovog vanrednog pravnog leka zbog pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja u pravnosnažnoj presudi, niti zbog povrede zakona iz člana 15. i 16. ZKP, to je Vrhovni kasacioni sud zahteve branilac okrivljenih AA i BB u ovom delu ocenio kao nedozvoljene.

Iz iznetih razloga, Vrhovni kasacioni sud je na osnovu člana 491. stav 1. i člana 487. stav 1. tačka 2) ZKP, odlučio kao u izreci ove presude.

Zapisnčar – savetnik                                                                                                    Predsednik veća – sudija

Vesna Veselinović,s.r.                                                                                                Bata Cvetković,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić