U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija Slađane Nakić Momirović, predsednika veća, Dobrile Strajina i Biljane Dragojević, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik Miodrag Jeftić, advokat iz ..., protiv tužene BB iz ..., čiji su punomoćnici Radivoje Zekić, advokat iz ... i Marija Baloš, advokat iz ..., radi utvrđenja prava svojine i vanbračne tekovine, odlučujući o reviziji tužene izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 2270/16 od 14.06.2017. godine, u sednici održanoj 22.02.2019. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tužene izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 2270/16 od 14.06.2017. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Vršcu P 439/14 od 12.01.2016. godine, ispravljene rešenjem istog suda P 439/14 od 11.08.2017. godine, stavom prvim izreke delimično je usvojen zahtev tužilje i utvrđeno da posebnu imovinu tužilje stečenu pre i za vreme vanbračne zajednice sa pok. dr VV, biv. iz ..., čini novosagrađena stambena zgrada na parceli broj .../..., ostalo građevinsko zemljište u državnoj svojini, površine 05 a 45 m2, ul. ... broj ... u ..., upisanoj u list nepokretnosti broj ... KO ..., a koja nije istaknuta i upisana u katastru nepokretnosti, garaža i šupa na kraju bašte na parceli broj .../..., te da se tužilja po osnovu presude, nakon pribavljanja potrebnih isprava za istaknuće novosagrađenog stambenog objekta i pomoćnih objekata može upisati kao nosilac prava privatne svojine na stambenoj zgradi i pomoćnim objektima u nadležnom katastru nepokretnosti, a što je tužena dužna da prizna i trpi (tačka 1), kao i da je tužilja po osnovu sticanja zajedničke imovine u vanbračnoj zajednici sa pok. VV biv. iz ... vlasnik na 1/6 dela nepokretnosti upisanoj u list nepokretnosti broj ... KO ...., podparcela broj ... potes „...“ vinograd 3- e klase od 41 a 51 m2, te da se na osnovu presude može upisati kao nosilac prava privatne svojine na 1/6 dela na opisanoj nepokretnosti u nadležnom katastru nepokretnosti, a što je tužena dužna da prizna i trpi. Stavom drugim izreke, odbijen je zahtev tužilje preko dosuđenog prava svojine od 1/6 udela pa do traženog udela od ½ nepokretnosti upisane u list nepokretnosti broj .... KO ..., podparcela broj ..., potes „...“ vinograd 3. e klase stare devizne štednje koja je deponovana na deviznom računu kod „GG“ AD ..., broj ...-...-... u iznosu od 53.877 evra i kod DD AD ... broj ...-...-... u iznosu od 2.313 evra, a deponovane na ime pok. VV; da se utvrdi da je ništav testament pred svedocima sada pok. VV, biv. iz ... od 18.01.2007. godine u delu kojim je raspolagao sa 20.000 evra koji iznos pripada tužilji, da se opozove poklon u iznosu od 20.000 evra koji je tužilja učinila tuženoj davanjem saglasnosti da se taj iznos ostavi testamentom sada pok. VV, biv. iz ... tuženoj, što je tužena dužna da prizna i trpi i da se obaveže tužena da tužilji isplati 28.010 evra u dinarskoj protivvrednosti prema srednjem kursu NBS na dan isplate, a što predstavlja ½ dela od ukupne stare devizne štednje deponovane na deviznom računu kod „GG“ AD ... broj ...-...-... u iznosu od 53.807 evra i kod DD AD ... broj ...-...-... u iznosu od 2.313 evra, sa kamatom propisanom po zakonu o zateznoj kamati, počev od presuđenja pa do isplate, kao neosnovan. Stavom trećim izreke odlučeno je da svaka stranka snosi svoje troškove postupka.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 2270/16 od 14.06.2017. godine, stavom prvim izreke, odbijene su, kao neosnovane, žalbe stranaka i potvrđena prvostepena presuda. Stavom drugim izreke odbijeni su zahtevi stranaka za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužena je izjavila reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, br.72/11, 55/14), Vrhovni kasacioni sud je utvrdio da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju se u revizijskom postupku pazi po službenoj dužnosti, a u postupku pred drugostepenim sudom nema propusta u primeni odredaba Zakona o parničnom postupku. Osim toga u reviziji se ukazuje da je u postupku pred drugostepenim sudom učinjena i relativno bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. Zakona o parničnom postupku, i to povreda člana 383. stav 3. Zakona o parničnom postupku, zbog toga što je drugostepeni sud trebalo da zakaže raspravu. Međutim, ovi revizijski navodi su neosnovani, jer drugostepeni sud u skladu sa članom 383. stav 3. Zakona o parničnom postupku zakazuje raspravu ako veće oceni potrebnim da se ponove već izvedeni dokazi ili dokazi čije je izvođenje prvostepeni sud odbio, a u ovom slučaju drugostepeni sud je odlučio na osnovu činjeničnog stanja utvrđenog u prvostepenom postupku.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je, nakon skoro dve godine poznanstva sa VV, 1978. godine zasnovala vanbračnu zajednicu, koja je trajala sve do VV smrti, 20.03.2007. godine (skoro 28 godina). Sve vreme zajedničkog života vanbračni partneri su ostvarivali redovne prihode, najpre u vidu zarade iz radnog odnosa, a potom u vidu starosne penzije. Za vreme trajanja vanbračne zajednice VV je ostvario prihode u iznosu od 74.000 evra (na ime ostvarila 49.617,13 evra (na ime zarade 31.190,23 evra i na ime penzije 18.426,90 evra). Od svojih prihoda VV je sve do 24.12.2003. godine, kada je ova obaveza prestala, izdržavao ćerku tuženu BB, za šta je po presudi od 12.06.1981. godine mesečno plaćao tadašnjih 2.000,00 dinara. Pre zasnivanja vanbračne zajednice sa tužiljom VV je bio vlasnik stambene zgrade izgrađene na katastarskoj parceli broj .../... u ul. ... broj ... i nosilac prava korišćenja katastarskih parcela broj .../... površine 4,88 ara i broj .../... površine 5,45 ara, sve KO ... . Pored toga bio je vlasnik 17/24 delova parcele broj .../... vinograd u potezu „...“, površine 19,55 ara i broj ... vinograd u potezu „...“ u površini od 41,51 ara. Pošto su januara 19.... godine poginuli njegova tadašnja supruga i dvoje dece, VV je te godine kupio grobnicu broj ... na parceli broj ... Srpskog pravoslavnog groblja u ... . Mermerni spomenik podigla je iz svojih sredstava tužilja. Kako zbog ove tragedije (pogibije supruge i dece), koja se desila u kući u ul. ... broj ..., VV nije želeo da živi u njoj, vanbračni partneri su živeli u tužiljinom stanu u ... broj ... . Staru porodičnu kuću su adaptirali utoliko što su 1979. godine jednu sobu u njoj pretvorili u nišu sa kupatilom i promenili crep na krovu. Na preostalom slobodnom delu zemljišta, parceli broj .../... tokom 1990. i 1991. godine izgrađena je nova kuća za potrebe tužiljinog sina iz prethodnog braka, a nešto kasnije garaža i šupa na kraju bašte. Izgradnju kuće, koja je koštala 48.000 DM, finansirala je tužilja svojom posebnom imovinom koju je stekla nasleđem (21.000 DM na ime naslednog dela imovine u ...), prodajom posebne imovine (27.000 DM koje je ostvarila prodajom svog stilskog nameštaja i slika). Pošto je kuća građena na zemljištu na kome je VV imao pravo korišćenja, vanbračni partneri su se dogovorili da tužilja snosi sve troškove zajedničkog života, a da VV snosi samo troškove izdržavanja ćerke i korišćenja automobila (15 do 20% od prihoda), a da preostali iznos stavlja u banku na štednju. Za vreme trajanja vanbračne zajednice tužilja i VV kupili su preostalih 7/24 delova vinograda, katastarske parcele broj ..., površine 41,51 ar, upisane u list nepokretnosti ... KO ..., tako da je VV upisan kao isključivi vlasnik ove nepokretnosti. Za života VV, januara 2007. godine, vanbračni partneri su dogovorili deobu zajedničke imovine, tako da VV svoju ušteđevinu ostavi ćerki, ovde tuženoj BB, kako bi od nje mogla sebi da kupi stan, a da sva zajednički stečena pokretna i nepokretna imovina pripadne u svojinu tužilji. S obzirom na ovakav dogovor partnera, VV je istog dana, 18.01.2007. godine sačinio testament pred svedocima kojim je svojoj ćerki, ovde tuženoj ostavio nasledstvo, svoju ušteđevinu u iznosu od 40.000 evra odnosno staru deviznu štednju, koja se nalazila na računu „DD“ i sa tužiljom zaključio ugovor o doživotnom izdržavanju kojim je tužilji ostavio posle svoje smrti u svojinu katastarske parcele .../... i .../... sa stambenom zgradom izgrađenom na njima, sve u KO ..., parcele broj .../... i ... i grobnicu na Srpskom pravoslavnom groblju u ... i staru deviznu štednju koja se nalazi na računu „DD„. Ovaj ugovor utvrđen je ništavim presudom Opštinskog suda u Vršcu P 1398/07 od 10.11.2008. godine.

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su pravilno primenili materijalno pravo kada su usvojili zahtev tužilje za utvrđenje prava svojine na novoj stambenoj zgradi, garaži i šupi koje su izgrađene na katastarskim parcelama broj .../... i .../... u ul. ... broj ... u ... i za utvrđenje prava susvojine tužilje na katastarskoj parceli broj ... .

Članom 191. stav 1. Porodičnog zakona („Službeni glasnik RS“, br. 18/2005, 72/11, 6/15), propisano je da imovina koju su vanbračni partneri stekli radom u toku trajanja zajednice života u vanbračnoj zajednici predstavlja njihovu zajedničku imovinu, dok je stavom 2. istog člana propisano da na imovinske odnose vanbračnih partnera shodno se primenjuju odredbe ovog zakona o imovinskim odnosima supružnika. Članom 168. stav 1. Porodičnog zakona propisano je da imovina koju je supružnik stekao pre sklapanja braka predstavlja njegovu posebnu imovnu. Članom 171. stav 1. istog zakona propisano je da imovina koju su supružnici stekli radom u toku trajanja zajednice života u braku predstavlja njihovu zajedničku imovinu. Članom 180. stav 1. Porodičnog zakona propisano je ako supružnici ne mogu da se sporazumeju o deobi zajedničke imovine, deobu zajedničke imovine vrši sud (sudska deoba). Stavom 2. istog člana propisano je da se pretpostavlja da su udeli supružnika u zajedničkom imovini jednaki, dok je stavom 3. istog člana propisano da veći udeo jednog supružnika u sticanju zajedničke imovine zavisi od njegovih ostvarenih prihoda, vođenja poslova u domaćinstvu, staranja o deci, staranja o imovini i drugih okolnosti od značaja za održavanje ili uvećanje vrednosti zajedničke imovine.

Pravilno su nižestepeni sudovi utvrdili da nova stambena zgrada, garaža i šupa, koje su izgrađene na katastarskim parcelama broj .../... i .../... u ul. ... broj ... u ..., a koji objekti nisu snimljeni u Katastru, predstavljaju posebnu imovinu tužilje, odnosno da nije zajednička imovina tužilje i VV, iako je izgrađena za vreme trajanja njihove vanbračne zajednice, jer je gradnju isključivo finansirala tužilja iz sredstava svoje posebne imovine, uz saglasnost VV, kao nosioca prava korišćenja na zemljištu, ali bez namere vanbračnog partnera za zajedničko sticanje, već za potrebe tužiljinog sina iz prethodnog braka.

Revizijom se nosnovano osporava zaključak sudova da tužilja nije dokazala da je imala posebnu imovinu, s obzirom na to da je tužilja imala posebnu imovinu i to novčana sredstva u iznosu od 21.000 DM na ime naslednog dela imovine u ... i 27.000 DM koje je ostvarila prodajom svog stilskog nameštaja i slika, pa kako je izgradnja koštala 48.000 DM, to sledi da je tužilja mogla da isfinansira svojom posebnom imovinom izgradnju predmetnog objekta, a kod utvrđenog da je pok. VV bio saglasan, kao nosilac prava korišćenja na zemljištu na kome su objekti izgrađeni, da se novčanim sredstvima iz posebne imovine tužilje sagrade predmetni objekti za potrebe tužiljinog sina iz prethodnog braka, to po oceni Vrhovnog kasacionog suda nova stambena zgrada, garaža i šupa, koje su izgrađene na katastarskim parcelama broj .../... i .../... u ul. ... broj ... u ..., predstavlja posebnu imovinu tužilje, u smislu člana 168. stav 2. u vezi člana 191. stav 2. Porodičnog zakona, kako su to pravilno zaključili nižestepeni sudovi.

Vrhovni kasacioni sudi nalazi da je pravilan zaključak nižestepenih sudova da je 7/24 delova vinograda, katastarske parcele broj ... u smislu člana 191. stav 1. Porodičnog zakona, zajednička imovina vanbračnih partnera odnosno tužilje i sada pok. VV, koju su stekli zajedničkim radom za vreme trajanja vanbračne zajednice i da je po tom osnovu tužilja postala suvlasnik ½ kojih razloga se neosnovano revizijom ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava.

Kako se ostalim navodima revizije tužene osporava utvrđeno činjenično stanje, što saglasno članu 407. stav 2. Zakona o parničnom postupku nije revizijski razlog, to je Vrhovni kasacioni sud na osnovu člana 414. stav 1. odlučio kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Slađana Nakić Momirović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić