U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Slađane Nakić Momirović, predsednika veća, Dobrile Strajina i Marine Milanović, članova veća, u pravnoj stvari tužilaca AA, BB, VV, GG i DD, svih iz ..., čiji je zajednički punomoćnik Mila Mihailović, advokat iz ..., protiv tužene Republike Srbije – Ministarstva odbrane, koju zastupa Vojno pravobranilaštvo u Beogradu, radi utvrđenja prava korišćenja, odlučujući o reviziji tužilaca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 1752/2018 od 21.03.2018. godine, u sednici održanoj 25.06.2020. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana revizija tužilaca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 1752/2018 od 21.03.2018. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Višeg suda u Beogradu P 963/2016 od 26.02.2017. godine, ispravljenom rešenjem Višeg suda u Beogradu P 963/16 od 07.12.2017. godine, u prvom stavu izreke, odbijen je tužbeni zahtev tužilaca AA i BB, kojim su tražili da se utvrdi da, po osnovu održaja, imaju pravo korišćenja polovine idealnog dela katastarskih parcela broj ... i ... upisanih u ZKUL broj ... KO ..., i to tako što svakom pripada po četvrtina idealnog dela navedenih nepokretnosti, što je tuženi dužan da prizna i trpi da se tužioci uknjiže u zemljišnoj i drugim javnim knjigama, a u suprotnom da ova presuda služi kao osnov za uknjižbu, kao neosnovan. U drugom stavu izreke, odbijen je tužbeni zahtev tužilaca VV, GG i DD, kojim su tražili da se utvrdi da, po osnovu održaja, imaju pravo korišćenja idealne polovine katastarskih parcela broj ... i ... upisanih u ZKUL broj ... KO ..., i to tako što VV i GG pripada po osmina dela, a DD četvrtina dela navedenih nepokretnosti, što je tužena dužna da prizna i trpi da se tužioci uknjiže u zemljišnoj i drugim javnim knjigama, s tim da u suprotnom ova presuda služi kao osnov za uknjižbu, kao neosnovan. U trećem stavu izreke, odbačena je tužba u delu kojim su tužioci tražili da se utvrdi da tužena, na osnovu održaja, ima pravo korišćenja katastarske parcele broj ... upisane u ZKUL broj ... KO ... . U četvrtom stavu izreke nije dozvoljeno objektivno preinačenje tužbe, podneskom od 15.08.2014. godine.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 1752/2018 od 21.03.2018. godine, u prvom stavu izreke, ukinuta je prvostepena presuda u drugom stavu izreke i odbačena tužba tužilaca u delu kojim su tražili da se utvrdi da VV, GG i DD, po osnovu održaja, imaju pravo korišćenja polovine idealnog dela katastarskih parcela broj ... i ... upisanih u ZKUL broj ... KO ..., i to tako što VV i GG pripada po osmina dela, a DD četvrtina dela navedenih nepokretnosti, što je tužena dužna da prizna i trpi da se tužioci uknjiže u zemljišnoj i drugim javnim knjigama, s tim da u suprotnom ova presuda služi kao osnov za uknjižbu. U drugom stavu izreke, potvrđena je prvostepena presuda u prvom, trećem i četvrtom stavu izreke, a žalba tužilaca je u tom delu odbijena kao neosnovana.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužioci su blagovremeno izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu, na osnovu člana 399. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ broj 125/04, 111/09), koji se primenjuje na osnovu člana 506. stav 1. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11... 18/20), Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 361. stav 2. tačka 9. Zakona o parničnom postupku, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, u ovoj pravnoj stvari je tužbu, u ime tužilaca ĐĐ i EE, obojice iz ..., podneo Vojislav Mihailović, advokat iz ..., po punomoćju od 26.08.1997. godine kojim su ga ĐĐ i EE ovlastili za zastupanje. Tužba je podneta 30.07.2004. godine. Na ročištu od 11.10.2005. godine, ovaj advokat je naveo da su tužioci preminuli. Utvrđeno je da je EE preminuo ...1998. godine, a ĐĐ 2005. godine. U podnesku od 13.04.2010. godine su, umesto pokojnog EE, kao tužioci označeni ŽŽ i DD, a umesto pokojnog ĐĐ označeni su njegovi pravni sledbenici ZZ, AA i BB. U podnesku od 25.01.2012. godine su, umesto pokojne ZZ, kao tužioci označeni AA i BB. U podnesku od 04.04.2012. godine su, umesto pok. ŽŽ kao tužioci označeni VV i GG.

U postupku je utvrđeno i da su pravnosnažnim rešenjem Drugog opštinskog suda u Beogradu O 418/69-71 od 13.11.1984. godine, za naslednike pok. II iz ..., preminulog 1963. godine, na zaostavštini koju ne čine parcele koje su predmet ove parnice, oglašeni ĐĐ i EE, svaki sa po 1/2 idealnog dela. Pravnosnažnim rešenjem Prvog opštinskog suda u Beogradu O 322/06 od 28.05.2007. godine, za naslednike na zaostavštini pok. ĐĐ, preminulog 2005. godine, oglašeni su ZZ, AA i BB, svaki sa po 1/3 idealnog dela. Pravnosnažnim rešenjem Prvog osnovnog suda u Beogradu O 1065/11 od 08.11.2011. godine, na zaostavštini pok. ZZ, preminule ...2010. godine, za naslednike su oglašeni AA i BB, svaki sa po 1/2 idealnog dela.

Takođe je utvrđeno da je prilikom osnivanja zemljišnih knjiga tokom 1937. godine kp.br. ... bila upisana u ZKUL ... KO ..., a pravo vlasništva je uknjiženo u korist II. Rešenjem Drugog sreskog suda za grad Beograd I 306/49 od 06.05.1949. godine je ova parcela, sa kućom u ul. ..., označena kao kp.br. ..., stavljena pod sekvestar, odnosno prinudnu upravu IONO grada Beograda do oduzimanja državljanstva II, sa obrazloženjem da je protiv II pokrenut postupak za oduzimanje državljanstva, pošto se nije vratio iz zarobljeništva. Rešenjem istog suda DN 6574/55 upisano je da je kp. br. ... nastala deobom kp.br. ... . Rešenjem NOO Savski Venac 03 broj 12590-1 od 05.06.1959. godine, utvrđeno je da je 26.12.1958. godine, kada je stupio na snagu Zakon o nacionalizaciji najamnih zgrada i građevinskog zemljišta, nacionalizovana i postala društvena svojina i parcela ..., čiji je sopstvenik do tada bio II, pa je, po osnovu tog rešenja, rešenjem istog suda DN 2830/59 od 12.01.1960. godine, izvršena uknjižba ove parcele kao parcele u društvenoj svojini, sa pravom korišćenja u korist dotadašnjeg vlasnika. Rešenjem NOO Savski Venac 03 broj 11517-1 od 22.09.1959. godine, za organa upravljanja na parceli opštenarodne imovine u ulici ... i to kp.br. ..., radi podizanja stambenih zgrada, određen je Državni sekretarijat za poslove narodne odbrane, s tim da je ovaj sekretarijat dužan da plati naknadu ranijem sopstveniku, ukoliko bude određena posebnim rešenjem nadležnog organa, i to najmanje u visini naknade koja se plaća po osnovu postojećih propisa ranijem sopsteveniku za nacionalizovano zemljište. Rešenje je doneto sa obrazloženjem da je Vojno pravobranilaštvo JNA predložilo da Državni sekretarijat bude određen za organa upravljanja na građevinskoj parceli ... zbog izgradnje stambenih zgrada za potrebe JNA, koja je, do donošenja Zakona o nacionalizaciji najamnih zgrada i građeviskog zemljišta, bila privatno vlasništvo, pa pošto je bila pod sekvestracijom, a boravište zemljištno-knjižnog vlasnika nije poznato, određen je staralac imovine, koji se nije protivio da se stavi na raspolaganje zainteresovanom investitoru. Na osnovu Zakona o sredstvima u svojini Republike Srbije, brisana je uknjižba društvene svojine, a upisano je da je u državnoj svojini, odnosno da je vlasništvo Republike Srbije. Rešenjem DN 14511/2002 upisane su kp.br. ... i kp.br. ..., nastale deobom kp.br. .... Kp.br. ... i kp.br. ... su dobile nove brojeve, odnosno numeraciju i to kp.br. ... i kp.br. ... obe u KO ... . Kp.br. ... je spojena sa drugim parcelama u kp.br. ... i upisana u list nepokretnosti broj ... za KO ..., a čini je zemljište pod zgradom i drugim objektom označenim brojem 1, 2, 3, 4, 5 i 6 u ulici ..., kao i zemljište uz zgradu i drugi objekat, državina Republike Srbije, gradsko građevinsko zemljište, s tim da pravo korišćenja imaju vlasnici posebnih delova stambene zgrade stečenih otkupom. Kp.br. ... je upisana u LN ... u KO ... i čini zemljište uz zgradu i drugi objekat, javna svojina Republike Srbije, gradsko građevinsko zemljište, na kome je izgrađen objekat – stambena zgrada za kolektivno stanovanje u ul. ..., a pravo korišćenja imaju vlasnici posebnih delova stambene zgrade stečenih otkupom. Upis prava svojine na stambenim objektima je izvršen na osnovu odobrenja za gradnju i upotrebu objekta.

Kod takvog stanja stvari pravilna je odluka drugostepenog suda kojom je tužba odbačena u odnosu na pravne sledbenike EE preminulog 1998. godine, pošto je tužba podneta nakon njegove smrti 2004. godine i pravilno je primenjena odredba člana 73. stav 1. ZPP, prema kojoj stranka u postupku može biti svako fizičko i pravno lice, dakle lice koji postoji u momentu podnošenja tužbe.

Takođe je pravilan zaključak, kao i razlozi nižestepenih sudova da u konkretnom slučaju nisu ispunjeni uslovi za sticanje prava korišćenja održajem, propisani članom 28. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa, pa je pravilno odbijen tužbeni zahtev tužilaca AA i BB da se utvrdi da su, po osnovu održaja, stekli pravo korišćenja na idealnoj polovini i to svaki sa po 1/4 idealnih delova od kp.br. ... i ... upisanih u ZKUL ... KO ..., što bi tužena bila dužna da prizna i trpi odgovarajući upis u javnim knjigama. Pravilno su zaključili nižestepeni sudovi i da tužioci nemaju pravni interes da tužbom traže utvrđenje da je tužena održajem stekla pravo korišćenja kp.br. ... upisane u ZKUL ... KO ..., pa je odluka o odbačaju tužbe u tom delu, doneta pravilnom primenom odredbe člana 188. ZPP.

Revizijski navodi o osporavanju odluke da se ne dopušta preinačenje tužbe nisu od uticaja na donošenje drugačije odluke, jer se ovom odlukom pravnosnažno ne okončava postupak, pa se ista, na osnovu člana 412. stav 1. ZPP, ne može osporavati u revizijskom postupku.

Vrhovni kasacioni sud je cenio i ostale navode revizije, pa je našao da su neosnovani, jer navodi revizije predstavljaju ponavljanje navoda koji su isticani i u žalbi protiv prvostepene presude, a koje je drugostepeni sud pravilno ocenio kao neosnovane, dajući za tu ocenu jasne i potpune razloge koje ovaj sud u svemu prihvata.

Na osnovu člana 414. Zakona o parničnom postupku, doneta je odluka kao u izreci.

Predsednik veća-sudija

Slađana Nakić Momirović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić