- za avgust 2018. godine, iznos od 3.517,29 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 20.09.2018. godine do isplate,

- za septembar 2018. godine, iznos od 12.134,64 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 20.10.2018. godine do isplate,

- za oktobar 2018. godine, iznos od 7.034,57 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 20.11.2018. godine do isplate,

- za novembar 2018. godine, iznos od 11.031,49 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 20.12.2018. godine do isplate,

- za decembar 2018. godine, iznos od 19.261,33 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 20.01.2019. godine do isplate,

- za januar 2019. godine, iznos od 22.968,54 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 20.02.2019. godine do isplate,

- za februar 2019. godine, iznos od 13.206,91 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 20.03.2019. godine do isplate,

- za mart 2019. godine, iznos od 16.770,68 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 20.04.2019. godine do isplate,

- za maj 2019. godine, iznos od 34.452,81 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 20.06.2019. godine do isplate,

- za jun 2019. godine, iznos od 4.402,30 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 20.07.2019. godine do isplate,

- za jul 2019. godine, iznos od 30.624,72 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 20.08.2019. godine do isplate,

- za avgust 2019. godine, iznos od 16.008,38 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 20.09.2019. godine do isplate,

- za septembar 2019. godine, iznos od 29.348,69 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 20.10.2019. godine do isplate,

- za oktobar 2019. godine, iznos od 22.968,54 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 20.11.2019. godine do isplate,

- za novembar 2019. godine, iznos od 27.370,49 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 20.12.2019. godine do isplate,

- za decembar 2019. godine, iznos od 26.126,38 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 20.01.2020. godine do isplate,

- za januar 2020. godine, iznos od 29.193,87 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 20.02.2020. godine do isplate,

- za februar 2020. godine, iznos od 14.388,41 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 20.03.2020. godine do isplate,

- za mart 2020. godine, iznos od 30.520,87 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 20.04.2020. godine do isplate i

zahtev tužioca da se obaveže tužena da isplati tužiocu na ime troškova parničnog postupka iznos od 147.294,00 dinara.

OBAVEZUJE SE tužilac da isplati tuženoj na ime troškova parničnog postupka iznos od 63.000,00 dinara, u roku od 15 dana od dana prijema prepisa ove presude, pod pretnjom prinudnog izvršenja.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 1600/21 od 24.11.2022. godine, stavom prvim izreke, odbijen je kao neosnovan prigovor tužene o apsolutnoj nenadležnosti tog suda. Stavom drugim izreke, delimično je usvojen tužbeni zahtev tužioca i obavezana tužena da isplati tužiocu za period od februara 2018. godine do marta 2020. godine, pojedinačno određene novčane mesečne iznose, sa zakonskom zateznom kamatom, bliže određeno ovim stavom izreke, odnosno kao u izreci ove presude. Stavom trećim izreke, odbijen je tužbeni zahtev tužioca u preostalom delu, da se obaveže tužena da isplati tužiocu preko iznosa dosuđenih stavom prvim izreke prvostepene presude, pojedinačno određene novčane mesečne iznose za period od marta 2017. godine do marta 2020. godine, sa zakonskom zateznom kamatom, bliže određeno ovim stavom izreke. Stavom četvrtim izreke, obavezana je tužena da isplati tužiocu na ime troškova parničnog postupka iznos od 147.294,00 dinara.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 896/23 od 15.03.2023. godine, stavom prvim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tužene i potvrđena presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 1600/21 od 24.11.2022. godine u stavu drugom i četvrtom izreke. Stavom drugim izreke, odbijen je kao neosnovan zahtev tužene za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužena je blagovremeno izjavila reviziju, kao posebnu, zbog pogrešne primene materijalnog prava, u smislu člana 404. Zakona o parničnom postupku.

Tužilac je blagovremeno podneo odgovor na reviziju.

Odlučujući o dozvoljenosti izjavljene revizije na osnovu člana 404. stav 2. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“ broj 72/11 ... 18/20), Vrhovni sud je ocenio da su ispunjeni uslovi za odlučivanje o posebnoj reviziji tužene, radi ujednačavanja sudske prakse, zbog čega je odlučeno kao u stavu prvom izreke.

Ispitujući pravilnost pobijane presude na osnovu člana 408. ZPP, Vrhovni sud je ocenio da je revizija tužene osnovana.

U provedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je u utuženom periodu bio u radnom odnosu kod tužene i u istom periodu ostvario ukupno 1136 časova prekovremenog rada, a prema iskazu tužioca, kao i pregleda radnih sati koji nisu obračunati u platu u periodu od marta 2017. godine do marta 2020. godine, koje je tužilac dostavio uz tužbu. Rešenjem Vojne pošte ... ... od 27.02.2019. godine, tužiocu je priznato pravo na isplatu dodatka za ukupno 16 sati prekovremenog rada ostvarenih u martu 2018. godine, rešenjem od 06.03.2019. godine, za ukupno 32 sata prekovremenog rada i to 8 sati ostvarenih u junu 2018. godine, 8 sati ostvarenih u julu 2018. godine i 16 sati ostvarenih u avgustu 2018. godine i rešenjem od 23.04.2019. godine, tužiocu je priznato pravo na isplatu dodatka za ukupno 8 sati prekovremenog rada ostvarenih u oktobru 2018. godine. Prema nalazu i mišljenju sudskog veštaka ekonomsko-finansijske struke utvrđena je visina potraživanja tužioca na ime uvećane zarade, na ime ostvarenih časova prekovremenog rada u dve varijante i to: prva varijanta u ukupnom iznosu od 769.405,62 dinara za ukupno 1596 prekovremenih sati rada i druga varijanta u ukupnom iznosu od 525.735,70 dinara za ukupno 1080 prekovremenih sati rada. Tužilac je naveo da se nije obraćao tuženoj za isplatu prekovremenih sati.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev tužioca prema visini utvrđenoj u skladu sa drugom varijantom dopunskog mišljenja sudskog veštaka od 02.09.2022. godine, koja je urađena na osnovu podataka o prekovremenim satima rada iz tužbenog zahteva, odnosno pregleda radnih sati koji nisu obračunati u platu u periodu od marta 2017. godine do marta 2020. godine, koji je sačinjen i dostavljen od strane tužioca uz tužbu, a kako je i sam tužilac u svom iskazu istakao da je u periodu od marta 2017. godine do marta 2020. godine, ostvario 1136 sati prekovremenih rada i odbio tužbeni zahtev tužioca za isplatu naknade u iznosu preko dosuđenog a opredeljenog u skladu sa prvom varijantom dopunskog mišljenja sudskog veštaka. Prvostepeni sud je obavezao tuženu na isplatu dosuđenih iznosa tužiocu primenom člana 164. Zakona o radu, a u vezi člana 154, 172. i 185. Zakona o obligacionim odnosima, sa zakonskom zateznom kamatom u skladu sa odredbama člana 277. i 324. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima, a u vezi sa članom 2. Zakona o zateznoj kamati.

Drugostepeni sud je odbio žalbu tužene i potvrdio prvostepenu presudu u usvajajućem delu tužbenog zahteva uz zaključak da, kako je tužilac u utuženom periodu ostvario časove prekovremenog rada, a koje mu tužena nije isplatila u vrednostima koje su utvrđene u nalazu i mišljenju sudskog veštaka i do zaključenja glavne rasprave pred prvostepenim sudom tužena nije predočila dokaze na okolnost da je tužilac po osnovu ostvarenih sati prekovremenog rada koristio slobodne dane u skladu sa Pravilnikom o platama profesionalnih pripadnika Vojske Srbije, niti da je izvršila preraspodela radnog vremena, a teret dokazivanja ovih činjenica na tuženoj, da je prvostepeni sud pravilno obavezao tuženu da naknadi tužiocu razliku uvećane plate koju potražuje u ovoj parnici na osnovu odgovornosti tužene za štetu koju su prouzrokovali njeni organi primenom člana 172. Zakona o obligacionim odnosima.

Prema oceni Vrhovnog suda, osnovani su navodi revizije o pogrešnoj primeni materijalnog prava, zbog čega su preinačene drugostepena i prvostepena presuda u pobijanom usvajajućem delu i odbijen tužbeni zahtev tužioca.

Rad duži od punog radnog vremena predviđen je članom 83. stav 1. Zakona o Vojsci Srbije („Službeni glasnik RS“, broj 116/07 ... 94/19), kao elemenat posebnih uslova pod kojima profesionalno vojno lice (oficir, podoficir i profesionalni vojnik) vrši službu u Vojsci Srbije, zbog kojih se utvrđuje koeficijent za obračun plate koji je za 20% do 50% veći od koeficijenta utvrđenog na osnovu položaja i čina, a u okviru sredstava za plate obezbeđenih u budžetu Republike Srbije namenjenim za finansiranje odbrane. Prema stavu 2. tog člana, pod radom dužim od punog radnog vremena iz stava 1. istog člana smatra se rad u slučaju preduzimanja mera pripravnosti, uzbune u jedinici, odnosno ustanovi, za vreme vojnih vežbi, borbe protiv elementarnih nepogoda, dežurstva ili sličnih dužnosti u komandi, jedinici ili ustanovi Vojske Srbije, kao i u prilikama koje zahtevaju da se produži započeti rad čije bi obustavljanje ili prekidanje imalo štetne posledice za operativnu sposobnost komande, jedinice odnosno ustanove, ili bi bila naneta materijalna šteta, ili ugroženi životi i zdravlje vojnih lica i drugih građana.

Odredbom člana 15. stav 1. Pravilnika o platama profesionalnih pripadnika Vojske Srbije („Službeni vojni list“, broj 10 od 20.04.2017. godine - prečišćeni tekst) propisano je da oficiru, odnosno podoficiru u radnom odnosu na određeno vreme i profesionalnom vojniku, zbog posebnih uslova rada pod kojima vrši službu u Vojsci Srbije propisanih članom 83. stav 1. i 2. Zakona o Vojsci Srbije, pripada koeficijent za posebne uslove službe u Vojsci Srbije u visini 20% od osnovnog koeficijenta.

Međutim, odredbom člana 98. Zakona o Vojsci Srbije propisano je da je profesionalno vojno lice dužno da radi duže od punog radnog vremena kad potrebe službe to zahtevaju, uz pisani nalog nadležnog starešine (stav 1), s`tim što takav prekovremeni rad ne može da traje duže od osam sati nedeljno niti duže od četiri sata dnevno (stav 2), izuzev u slučajevima predviđenim u trećem stavu tog člana. Prema članu 85. stav 1. navedenog zakona, profesionalnom vojnom licu uvećava se plata za časove noćnog rada, rada u dane praznika koji su zakonom određeni kao neradni dani i rada dužeg od punog radnog vremena, osim rada dužeg od punog radnog vremena iz člana 83. tog zakona.

Odredbom člana 35. Pravilnika o platama profesionalnih pripadnika Vojske Srbije, pored ostalog, propisano je: da profesionalnom pripadniku Vojske Srbije za svaki sat koji, po pisanom nalogu nadležnog starešine, radi duže od punog radnog vremena (prekovremeni rad) pripada sat i po slobodno (stav 1); da se prekovremeni rad tromesečno preračunava u slobodne sate koje profesionalni pripadnik Vojske Srbije mora da iskoristi najkasnije u roku od šest meseci od proteka tromesečja u kojem ih je ostvario (stav 2); da se izuzetno, profesionalnom pripadniku Vojske Srbije koji ne može da iskoristi slobodne sate zbog toga što priroda poslova radnog mesta zahteva tako obiman prekovremeni rad, može isplatiti dodatak za svaki sat prekovremenog rada koji iznosi 26% vrednosti radnog sata plate, uz prethodno pribavljenu saglasnost ministra odbrane (stav 3); da profesionalnom pripadniku Vojske Srbije koji prekovremeno radi u slučajevima propisanim članom 83. stav 1. i 2. Zakona o Vojsci Srbije ne pripada uvećanje iz člana 32. i 33. Pravilnika (noćni rad i rad na dane praznika koji nije radni dan) i iz stava 1. i 3. ovog člana (stav 4).

Prema odredbama čl. 141. i 142. Zakon o Vojsci Srbije, o pravima i obavezama profesionalnih pripadnika Vojske Srbije odlučuje se u upravnom postupku. U prvom stepenu, o pravu tog lica odlučuje starešina komande jedinice ili vojne ustanove, a o žalbi na rešenje doneto u prvom stepenu odlučuje starešina vojne jedinice ili ustanove koji je neposredno pretpostavljeni starešini koji je doneo ožalbeno rešenje. Protiv odluke u drugom stepenu ili u slučaju „ćutanja administracije“, stranka može da pokrene upravni spor.

Odredbom člana 52. stav 3. Pravilnika o platama profesionalnih pripadnika Vojske Srbije propisano je da nadležni starešina rešenjem utvrđuje i dodatke na platu (izuzev dodatka za noćni rad i rad u dane praznika koji nisu radni dani, a koji se ostvaruje na osnovu radne liste), naknadu plate (izuzev naknade plate za vreme odsustva sa rada na dan praznika koji je neradni dan, a koja se ostvaruje na osnovu radne liste), otpremnini, jubilarnoj nagradi.

Prema tome, za ostvarivanje prava na osnovu prekovremenog rada tužioca bilo je neophodno obraćanje starešini vojne jedinice radi priznavanja i konkretizovanja tog prava, utvrđivanja prava na slobodne sate, kao pravila ili prava na isplatu uvećane plate, što je izuzetak za koji je potrebno utvrditi ispunjenost predviđenih uslova: nemogućnost korišćenja slobodnih sati zbog obimnosti prekovremenog rada i postojanja saglasnosti ministra odbrane za isplatu prekovremenog rada, a što utvrđuje nadležni starešina svojim rešenjem donetim po pravilima upravnog postupka, kroz prvi i drugi stepen odlučivanja, a sudska kontrola takvih odluka je propisana kroz upravni spor.

U situaciji kada je tužilac naveo da se nije obraćao tuženoj za isplatu prekovremenih sati i iz utvrđenog činjeničnog stanja neproizilazi da je tužilac podneo zahtev nadležnom starešini za priznavanje slobodnih sati na ime prekovremenog rada ili utvrđenja prava na isplatu uvećane plate, to nema osnova za njegovo potraživanje, primenom pravila o naknadi štete u smislu člana 172. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima („Službeni list SFRJ“ br. 29/78...57/89 i „Službeni list SRJ“ broj 31/93), zbog nezakonitog ili nepravilnog rada državnog organa, a koji tužiocu nije omogućio korišćenje slobodnih sati priznatih pravnosnažnim rešenjem nadležnog starešine, odnosno nije izvršio isplatu novčanog iznosa utvrđenog takvim rešenjem.

Iz navedenih razloga, Vrhovni sud je primenom člana 416. stav 1. ZPP, odlučio kao u stavu drugom izreke.

Tužena je uspela u ovom postupku i tuženoj pripadaju traženi i opredeljeni troškovi postupka u ukupnom iznosu od 63.000,00 dinara, primenom člana 153, 154, 162. i 163. ZPP i člana 107v. stav 3. Zakona o odbrani („Službeni glasnik RS“ br. 116/07... 36/18), a koji se odnose na sastav odgovora na tužbu i dva obrazložena podneska u iznosu od po 9.000,00 dinara, sastava žalbe i revizije u iznosu od po 18.000,00 dinara, primenom Tarife o nagradama i naknadama troškova za rad advokata.

Iz navedenih razloga, Vrhovni sud je primenom člana 165. stav 2. ZPP, odlučio kao u stavu trećem izreke.

Predsednik veća – sudija

Jelica Bojanić Kerkez, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković