Republika Srbija
VRHOVNI SUD
Rev2 3362/2023
26.02.2025. godina
Beograd

Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branke Dražić, predsednika veća, Marine Milanović i Vesne Mastilović, članova veća, u parnici po tužbi AA iz ..., čiji je punomoćnik Nikola Dinić, advokat iz ..., protiv tuženog Narodnog muzeja „Toplica“ iz Prokuplja, koga zastupa Gradsko javno pravobranilaštvo Grada Prokuplja, radi poništaja rešenja o prestanku radnog odnosa i vraćanju na rad, odlučujući o reviziji tuženog izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž1 1113/2023 od 30.03.2023. godine, u sednici održanoj 26.02.2025. godine, doneo je

R E Š E NJ E

UKIDAJU SE presude Apelacionog suda u Nišu Gž1 1113/2023 od 30.03.2023. godine i Osnovnog suda u Prokuplju P1 312/19 od 24.11.2022. godine i predmet vraća Osnovnom sudu u Prokuplju na ponovno suđenje.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Apelacionog suda u Nišu Gž1 1113/2023 od 30.03.2023. godine, odbijena je žalba tuženog i potvrđena presuda Osnovnog suda u Prokuplju P1 312/19 od 24.11.2022. godine kojom je poništeno kao nezakonito rešenje o otkazu ugovora o radu broj .. od 30.10.2017. godine koje je doneo tuženi, obavezan tuženi da tužilju vrati na rad i da joj prizna sva prava iz radnog odnosa i po osnovu rada i da joj na ime naknade troškova parničnog postupka isplati iznos od 160.500,00 dinara.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tuženi je blagovremeno izjavio reviziju iz svih zakonom propisanih razloga.

Tužilja je podnela odgovor na reviziju.

Ispitujući pobijanu presudu na osnovu člana 408. ZPP („Sl. glasnik RS“, br.72/2011...18/20 i 10/23 – dr. zakon, u daljem tekstu: ZPP), Vrhovni sud je ocenio da je revizija tuženog osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je ugovorom o radu od 31.07.2012. godine, zasnovala radni odnos kod tuženog na neodređeno vreme na radnom mestu ... . Parnične stranke su aneksima ugovora menjale određene odredbe ugovora, a ugovorom o radu zaključenim 13.10.2014. godine, obuhvaćene su sve prethodne izmene osnovnog ugovora. Postupajući po svojoj obavezi propisanoj Zakonom o načinu određivanja maksimalnog broja zaposlenih u javnom sektoru, Skupština opštine Prokuplje je na sednici održanoj 01.09.2017. godine, donela Odluku o izmeni odluke o maksimalnom broju zaposlenih na neodređeno vreme u sistemu lokalne samouprave, kojom je odredila da tuženi ima najviše 20 zaposlenih. Na osnovu te odluke, tuženi je 19.10.2017. godine, doneo Pravilnik o izmeni i dopuni Pravilnika o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mesta br.549 kojim je ukinuo jedno radno mesto i to radno mesto ..., na koji je Predsednik opštine narednog dana dao saglasnost. Ovaj pravilnik nije dostavljen na saglasnost Ministarstvu kulture RS. Tužilja se negativno izjasnila u anekti za dobrovoljni prestanak radnog odnosa, pa joj je tuženi 30.10.2017. godine otkazao radni odnos zbog prestanka potrebe za njenim radom, uz isplatu otpremnine i drugih primanja iz radnog odnosa.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je tužbeni zahtev usvojio, a drugostepeni sud pobijanom odlukom ovu presudu potvrdio, ocenivši da je osporeno rešenje kojim je tužilji otkazan ugovor o radu nezakonito jer je odredbom člana 19. Zakona o načinu određivanja maksimalnog broja zaposlenih u javnom sektoru propisan postupak za racionalizaciju u javnim službama i ta odredba se ne odnosi na druge organizacione oblike osim javnih službi. Ova odredba odnosi se na javne službe iz člana 2. stav 3. Zakona, odnosno na javne službe kojima je osnivač RS ili koja plate svojih zaposlenih finansiraju iz budžeta RS, odnosno iz doprinosa za obavezno socijalno osiguranje bez obzira ko je osnivač javne službe. Odredbom člana 19. navedenog Zakona se omogućava praćenje sprovođenja akta o maksimalnom broju zaposlenih, zbog čega obavezu dostavljanja akta o sistematizaciji na saglasnost nadležnom ministarstvu imaju one javne službe koje imaju obavezu racionalizacije, odnosno one javne službe koje imaju veći broj zaposlenih od onog utvrđenog aktom Vlade. Kako tuženi pripada sistemu navedenih javnih službi, bio je dužan da shodno citiranoj odredbi člana 19. Zakona, pre donošenja spornog rešenja o prestanku radnog odnosa pribavi prethodnu saglasnost Ministarstva kulture RS kao resornog ministarstva na Pravilnik o izmeni i dopuni Pravilnika o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mesta broj 549 od 19.10.2017. godine, jer postupanje poslodavca po odredbama člana 19. Zakona, predstavlja sastavni deo postupka racionalizacije i preduslov je punovažnosti i zakonitosti Pravilnika o unutrašnjem uređenju i sistematizaciji radnih mesta, a time i zakonitosti otkaznog akta donetog u skladu sa tim pravilnikom, pa je sporno rešenje poništeno i tuženi, koji je nezakonito otkazao radni odnos tužilji, na osnovu člana 191. stav 1. Zakona o radu obavezan da je vrati na rad i prizna joj sva prava na radu i po osnovu rada.

Međutim, po oceni Vrhovnog suda, ovakvo stanovište se za sada ne može prihvatiti jer zbog pogrešne primene materijalnog prava činjenično stanje nije potpuno i pravilno utvrđeno, na šta se revizijom osnovano ukazuje.

Naime, Zakonom o načinu određivanja maksimalnog broja zaposlenih u javnom sektoru („Sl. glasnik RS“, br.68/2015...95/2018), odredbom člana 2. stavom 1. propisano je da se maksimalan broj zaposlenih utvrđuje po sledećim sistemima javnog sektora: državni organi, javne službe, autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave, a stavom 3. je propisano da sistem javnih službi u smislu tog zakona čine javne službe kojima je osnivač RS ili koje plate svojih zaposlenih finansiraju iz budžeta RS, odnosno iz doprinosa za obavezno socijalno osiguranje bez obzira ko je osnivač javne službe. Članom 19. istog zakona je propisano da su u periodu sprovođenja racionalizacije u skladu sa odredbama tog zakona, radi praćenja sprovođenja akta o maksimalnom broju zaposlenih, organizacioni oblici u javnim službama iz člana 2. stav 3. tog zakona, dužni da akte o unutrašnjem uređenju i sistematizaciji radnih mesta dostavljaju na prethodnu saglasnost ministarstvima u čijem delokrugu se nalaze poslovi za čije obavljanje su obrazovane javne službe.