Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Vesne Subić, predsednika veća, Zorana Hadžića i Dragane Mirosavljević, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., koga zastupa punomoćnik Branislava Suvajdžić, advokat iz ..., protiv tuženog Grada Novog Sada, koga zastupa Pravobranilaštvo Grada Novog Sada, radi utvrđenja, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 1028/23 od 20.09.2023. godine, u sednici održanoj 23.01.2025. godine, doneo je

R E Š E NJ E

UKIDA SE presuda Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 1028/23 od 20.09.2023. godine u delu stava prvog izreke kojim je odbijen tužbeni zahtev tužioca u preostalom nepreinačenom delu, kao i u stavu drugom izreke i predmet u tom delu vraća drugostepnom sudu na ponovno odlučivanje o žalbi tuženog.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Novom Sadu P 5922/2020 od 09.11.2022. godine tužbeni zahtev je usvojen i utvrđeno da je tužilac AA iz ... po pravnom osnovu zakonskog nasleđivanja i održaja stekao pravo svojine, oblik svojine privatna, na parceli broj .. KO ..., broj zgrade 1, ulica ... broj .., zemljište pod zgradom objektom 1 ar 61m2; broj zgrade 2, ulica ... zemljište pod zgradom-objektom površine 6m2; broj zgrade 3, ulica ... zemljište pod zgradom – objektom površine 60m2; ulica ... zemljište uz zgradu – objekat, površine 5 ari 00m2 i ulica ..., njiva 1. klase površine 1 ar 40m2; sve gradsko građevinsko zemljište, ukupne površine 8 ari 67m2, obim udela 813/867 idealnih delova, stambeno poslovnoj zgradi, broj zgrade 1, broj etaža PR 1, objekat preuzet iz zemljišne knjige, ulica ..., obim udela zajednički, srazmerno površini posebnih delova; dvosobnom stanu broj 1 korisne površine 83m2, u prizemlju stambeno poslovne zgrade broj zgrade 1 u ..., ulica ... broj .., sagrađene na parceli broj .. KO ..., obim udela 1/1; pomoćnoj zgradi, broj zgrade 2, broj etaže PR 1, površine u osnovu 6m2, objekat izgrađen pre donošenja propisa o izgradnji objekata, ulica ..., obima udela 1/1; i pomoćnoj zgradi, broj zgrade 3, broj etaže PR 1, površine u osnovi 60m2, objekat izgrađen pre donošenja propisa o izgradnji objekta, ulica ..., obim udela 1/1, što je tuženi Grad Novi Sad dužan priznati i trpeti da se tužilac na osnovu ove presude upiše u katastar nepokretnosti kao vlasnik napred opisanih nepokretnosti. Obavezan je tuženi da tužiocu naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 105.800,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od dana izvršnosti presude pa do isplate.

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 1028/23 od 20.09.2023. godine žalba je delimično usvojena, delimično odbijena, pa je presuda Osnovnog suda u Novom Sadu P 5922/20 od 09.11.2022. godine preinačena tako što je utvrđeno da je tužilac vlasnik 82,90 m2 stana broj .., u prizemlju zgrade broj .., sagrađene na parceli .. KO ..., kao i da je nosilac prava korišćenja na zemljištu koje se nalazi ispod navedenog objekta na parceli broj .. KO ..., a što je tuženi dužan trpeti da se kod RGZ Službe za katastar nepokretnosti Novi Sad tužilac upiše kao vlasnik i korisnik na navedenim nepokretnostima, kada se za to steknu uslovi, dok je u preostalom nepreinačenom delu tužbeni zahtev tužioca odbijen. Odbijeni su zahtevi parničnih stranaka za naknadu troškova žalbenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilac je blagovremeno izjavio reviziju, zbog pogrešne primene materijalnog prava, pobijajući presudu u delu kojim je tužbeni zahtev odbijen.

Vrhovni sud je zaključio da je revizija dozvoljena u smislu člana 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11...10/23).

Ispitujući pobijanu presudu na osnovu ovlašćenja iz člana 408. Zakona o parničnom postupku, Vrhovni sud je utvrdio da je revizija tužioca osnovana.

U postupku je utvrđeno da je ugovorom o zakupu stana broj 191-1-62 od 01.09.1962. godine, dedi tužioca, AA, dodeljen stan u ulici ... broj .. u ..., koji se sastoji od dve spavaće sobe, predsoblja, kuhinje, špajza i šupe za ugalj, a prema ugovoru o korišćenju stana broj X/3 od 21.12.1966. godine, zaključenog između Preduzeća za gazdovanje stambenim zgradama i AA, stan dodeljen na korišćenje u ..., u ulici ... sastoji se od dve sobe, kuhinje, ostave i hodnika sa ukupnom stambenom površinom od 67 m2, sa pravom da koristi i šupu za ogrev. Grad Novi Sad i AA su zaključili ugovor o otkupu stana iz društvene svojine broj 464-215/95 od 31.08.1995. godine za dvosoban stan sa nusprostorijama u prizemlju, površine 67m2 izgrađen na parceli br. .. KO ..., zknj ul. br. .., na kome je nosilac prava korišćnja Grad Novi Sad, a kupac zadržava pravo korišćenja zajedničkih prostorija u zgradi i ugovorena je cena stana površine 67m2. Parcela broj .. predstavlja njivu, kuću i dvorište u selu, a prema zknj br. .. KO ... od 31.05.1995. godine. Kupac je isplatio u celini otkupnu cenu stana, pa je tuženi dao saglasnost da se u javnim knjigama briše hipoteka ustanovljena na stanu.

AA preminuo je ...2007. godine, a za života je ugovorom o doživotnom izdržavanju od 08.09.2004. godine raspolagao navedenim stanom u korist sina BB.

U listu nepokretnosti broj .. KO ..., na parceli broj .. upisana su tri objekta, i to stambeno poslovna zgrada broj 1 i pomoćne zgrade broj 2 i broj 3 koje su upisane kao privatna svojina držaoca AA, izgrađena bez odobrenja za gradnju. BB nije uspeo u postupku za upis prava svojine na spornom stanu i pomoćnim objeketima, iz razloga bliže navedenih u rešenjima Službe za katastar nepokretnosti koja se nalaze u spisima, pa je doneto rešenje za upis prava javne svojine na objektima koji se nalaze na parceli broj .. KO .... Grad Novi Sad na adresi ulica ... broj .. u ..., na parceli broj .. Grad Novi Sad na upravljanju vodi stambeno-poslovnu zgradu i dve pomoćne zgrade, a poseban deo stambeno-poslovne zgrade čini poslovni prostor površine 41,49m2.

Tužilac je, rešenjem o nasleđivanju Opštinskog suda u Novom Sadu O 3135/18 od 09.08.2018. godine oglašen za naslednika na zaostavštini pok. BB, koju između ostalog čini i nepokretnost – dvosoban stan površine 67m2, opisan u tom rešenju.

Navedeni stan proširen je izgradnjom najpre otvorene, a zatim zatvorene terase, tako da sada ima površinu od 82,90 m2, i to je učinio deda tužioca nakon otkupa stana, kada je uvedena voda, sproveden gas, betonirane staze u dvorištu i iskopane dve septičke jame, s polja urađena fasada i pretresan krov. Tužioca i njegove pravne prethodnike nikada niko nije ometao u korišćenju kuće, niti je tražio da se iseli iz kuće i preda posed.

Imajući u vidu ovako utvrđeno činjenično stanje prvostepeni sud je zaključio da je tužilac po pravnom osnovu zakonskom nasleđivanja i održaja stekao pravo svojine na parceli broj .., stambeno poslovnoj zgradi u zajedničkom udelu, srazmerno površini posebnih delova i dvosobnom stanu korisne površine 83m2 u prizemlju stambeno poslovne zgrade, pomoćnoj zgradi broj 2. i pomoćnoj zgradi broj 3, sa obimom udela 1/1.

Odlučujući o žalbi tuženog drugostepeni sud je zaključio da je tužilac vlasnik stana broj 1, u prizemlju zgrade broj 1, površine 82,90 m2, sagrađene na parceli .. KO ..., te da je nosilac prava korišćenja na zemljištu koje se nalazi ispod navedenog objekta, dok je u preostalom delu tužbeni zahtev odbio, kao neosnovan.

Naime, drugostepeni sud smatra da je tužilac, po osnovu ugovora o otkupu stana stekao pravo svojine na stanu površine 67m2, a da je u pogledu površine otvorenog prostora, terase i zatvorene terase, za razliku od 67m2 do 82,90 m2 tužilac stekao pravo svojine na osnovu gradnje na tuđem zemljištu, koju je izvršio njegov deda, uz znanje i odobrenje vlasnika, odnosno titulara društvene svojine koji se tome nije protivio. Takođe, drugostepeni sud je zaključio da tužiocu pripada samo pravo na utvrđenje da je nosilac prava korišćenja na zemljištu koje se nalazi ispod predmetnog objekta, pa je u tom delu preinačio prvostepenu presudu i utvrdio pravo svojine i pravo korišćenja tužioca. Međutim, u preostalom nepreinačenom delu tužbeni zahtev tužioca je odbijen, ali u drugostepenoj presudi nisu navedeni razlozi zbog kojih je to učinjeno. Osnovano u reviziji tužilac ističe da je odbijanjem tužbenog zahteva u preostalom delu, drugostepeni sud pogrešno primenio materijalno pravo.

Osnovano tužilac u reviziji ističe da je odbijanjem tužbenog zahteva u preostalom delu, drugostepeni sud pogrešno primenio materijalno pravo.

Iz nalaza veštaka građevinske struke i skice veštačenja proizlazi da navedena poslovno stambena zgrada na parceli .. KO ... se sastoji od poslovnog prostora, koji nije predmet ove parnice i od stambenog prostora koji koristi tužilac, te da se na parceli nalaze i dve pomoćne zgrade. U poslovni prostor se ulazi sa ulice, a u sporni stan se ulazi iz dvorišta, pa se osnovano u reviziji ukazuje da navedenim presuđenjem tužilac nema pravo da koristi zemljište koje je potrebno za redovnu upotrebu objekta i pomoćnih zgrada, koje je inače deda tužioca otkupio (što proizlazi iz ugovora o otkupu), te da nema mogućnosti da dođe do ovih nusprostorija. Naime, tužiocu, kao vlasniku spornog stana pripada ne samo pravo korišćenja na zemljištu koje se nalazi ispod stambenog objekta, nego i na zemljištu koje je potrebno za redovnu upotrebu tog objekta, kao i sporednih prostorija – pomoćnih zgrada.

Drugostepeni sud je prevideo navedene činjenice i tužiocu utvrdio pravo svojine samo na pomenutom stanu i pravo korišćenja zemljišta ispod zgrade u kojoj se ovaj stan nalazi, tako da tužilac nema podobnu ispravu za upis prava korišćenja zemljišta potrebnog za redovnu upotrebu objekta i za upis prava svojine na pomoćnim zgradama, u čijoj se državini nalazi na osnovu rešenja o nasleđivanju iza smrti svog oca, koji je nasledio svog oca AA, te da je državina tužioca i pravnih prethodnika, do dana podnošenja tužbe trajala 63 godine. Zato je revizija tužioca usvojena i pobijana presuda ukinuta u delu kojim je tužbeni zahtev odbijen.

U ponovnom postupku drugostepeni sud će imati u vidu primedbe iz ovog rešenja, te ponovo oceniti ugovor o otkupu zaključen između dede tužioca i Grada Novog Sada i pouzdano utvrditi šta je deda tužioca otkupio, a potom će ponovno oceniti tužbeni zahtev koji se odnosi na pravo svojine, odnosno pravo korišćenja zemljišta koje je potrebno za redovnu upotrebu spornog stana i pomoćnih objekata koji se nalaze na parceli.

Pošto postupi po navedenim primedbama, drugostepeni sud će doneti novu, pravilnu i zakonitu odluku.

S obzirom da odluka o troškovima postupka zavisi od konačnog uspeha stranaka u sporu ukinuta je pobijana presuda i u stavu drugom izreke.

Iz navedenih razloga odlučeno je kao u izreci rešenja, na osnovu odredbe člana 416. stav 2. Zakona o parničnom postupku.

Pedsednik veća-sudija

Vesna Subić,s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković