U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Predraga Trifunovića, predsednika veća, Jelene Borovac i Zvezdane Lutovac, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Srđan Lakić, advokat iz ..., protiv tuženog ''BB'' iz Novog Sada, čiji je punomoćnik Vladimir Beljanski, advokat iz ..., radi naknade štete, odlučujući o reviziji tuženog izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž3 64/17 od 06.04.2017. godine, u sednici održanoj 24.01.2018. godine, doneo je

P R E S U D U

PREINAČUJE SE presuda Apelacionog suda u Beogradu Gž3 64/17 od 06.04.2017. godine, tako što se odbija žalba tužioca i potvrđuje presuda Višeg suda u Beogradu P3 158/15 od 02.11.2016. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Višeg suda u Beogradu P3 158/15 od 02.11.2016. godine, stavom prvim izreke, odbijen je tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se obaveže tuženi da mu na ime naknade nematerijalne štete zbog povrede časti, ugleda i prava ličnosti isplati 300.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 02.11.2016. godine do isplate. Stavom drugim izreke, odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se obaveže tuženi da objavi ovu presudu na internet portalima www.....info i www....org. Stavom trećim izreke, obavezan je tužilac da tuženom naknadi troškove parničnog postupka.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž3 64/17 od 06.04.2017. godine, stavom prvim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tužioca i potvrđena prvostepena presuda u stavu drugom izreke. Stavom drugim izreke, ista presuda preinačena je u stavu prvom izreke, pa je obavezan tuženi da tužiocu na ime naknade nematerijalne štete zbog povrede časti i ugleda i prava ličnosti plati 300.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 02.11.2016. godine do isplate. Stavom trećim izreke, preinačeno je rešenje o troškovima tako što je obavezan tuženi da tužiocu isplati 36.000,00 dinara. Stavom četvrtim izreke, obavezan je tuženi da tužiocu na ime troškova drugostepenog postupka isplati 12.000,00 dinara, a stavom petim izreke, odbijen je kao neosnovan zahtev tuženog za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donesene u drugom stepenu tuženi je izjavio reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pravilnost pobijane presude u smislu člana 408. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je našao da je revizija osnovana.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tuženi je izdavač internet portala www.....info i ima sopstveni portal www.....org. Na sajtu čiji je izdavač tuženi je 29.11.2014. godine objavljen tekst pod naslovom: ''...: multinacionalistički vuci siti, ovce na broju''. U tom tekstu između ostalog je objavljeno sledeće: ''Jedan od potencijalnih kupaca radio ..., zapravo jedini koji je podneo pismo o zainteresovanosti, jeste član ekstremističke ... AA iz ...''. ''AA i njegova supruga su poznati po osnivanju fantomskih udruženja koja potom dobijaju prave novce za realizaciju raznih projekata. Na taj način su AA sa njegovim Centrom .... i njegova supruga preko Mađarskog kulturnog društva ''...'' dobili ukupno 4,5 miliona od lokalne samouprave Novog Sada, piše .... U tekstu koji je objavljen 24.12.2014. godine pod naslovom ''...: ... želi da kupi Radio ...'' objavljen na internet portalu www....org objavljeno je i sledeće: ''funkcioner političke stranke ..., AA zainteresovan za kupovinu višejezičkog lokalnog Radio ....'', piše današnji novosadski ... (...). ''AA i njegova supruga su poznati po osnivanju fantomskih udruženja koja potom dobijaju prave novce za realizaciju raznih projekata. Na taj način su AA sa njegovim Centrom za ... i njegova supruga preko Mađarskog kulturnog društva ''...'' dobili ukupno 4,5 miliona od lokalne samouprave Novog Sada'', piše .... U tekstu ''... hoće, ..., AA bi novosadsku TV i još osam medija'' objavljenog na internet portalu www.....rs ... ''... želi da kupi Radio ...'' objavljenog na internet portalu www....rs i na ovim medijima su prenete informacije sadržane u tekstu koji je objavio list ... vezano za tužioca.

Jedan od članova Gradske izborne komisije Grada Novog Sada je tužilac AA, koji je član ispred Udruženja ''...''.

Prema tekstu ''... podelila novac za kulturu'' svojim ''udruženjima'' objavljenom na internet portalu www.....rs dana ...2013. godine objavljeno je između ostalog i: ''Prema podacima Agencije za privredne registre, zastupnik udruženja ''Centar ...'' koje je na konkursu dobilo 4,5 miliona dinara je AA inače ... odborničke grupe ... u novosadskom parlamentu''. Takođe je objavljena i izjava ovde tužioca u kojoj je naveo: ''Ne smatram čudnim jer je udruženje Centar za ...'' podnelo projekat kao i sva druga udruženja i to na poziv koji je bio javni sa tačno određenim kriterijumima''.

Prema tekstu pod naslovom ''Sami sebi dodeljuju pare: 4,5 miliona dinara za udruženje koje je osnovao ...odborničke grupe ''...!'' objavljenom na internet portalu www.....rs objavljeno je i: ''Kako ....rs ekskluzivno saznaje, Centar za ... osnovao je AA inače ... odborničke grupe ... .

Tužilac saslušan u svojstvu parnične stranke je naveo da ništa od objavljenih informacija nije tačno, da nikada nije bio član Udruženja građana ... ili političke partije ..., a da je od 2012. godine bio član Saveza ... iz razloga što i sam ima invaliditet ..., te član Gradske izborne komisije Grada Novog Sada od 2012. godine, a odbornička grupa Grada ... ''...'' ga je predložila za člana Gradske izborne komisije i za člana Saveza ... kao nepolitičku osobu i kada ga je odbornička grupa predložila nije se tada zvala ''...'' već Pokret za .... - ..., kao i grupa građana koja je više puta menjala naziv i tužilac je tada imenovan i ostao je do kraja mandata. Sada je u Udruženju građana ''...'' koja se zove ''...'' i vlasnik je novina VV i nema nikakve veze sa ... . Pored toga, naveo je da njegova firma VV nije uputila nikakve ponude za privatizaciju novina, a da je objavljene informacije loše podneo kao i članovi njegove porodice. Nikakve pare nisu dobile. Zbog ovakvog teksta, njegova supruga je doživela šikaniranje na poslu, dobila je otkaz. U navedenom tekstu uvredilo ga je što je opisan kao perač para, kriminalac, tajkun i da uzima pare iz budžeta i troši u lične svrhe i u svrhu političke stranke. Iz iskaza svedoka koji je radio kao novinar kod tuženog utvrđeno je da je sporni tekst prenet sa portala dnevnog lista ... i da je to naznačeno na portalu tuženog, pri čemu je navedeno da je deo vesti koji je preuzet iz ... stavljen pod znake navoda.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je odbio zahtev tužioca za naknadu štete jer je tuženi preneo informacije iz ..., u kom slučaju i nije bio u obavezi da ispituje tačnost navedenih činjenica.

Suprotno, po oceni drugostepenog suda postojala je obaveza tuženog da bez obzira na prenošenje vesti sa drugog sajta mora ispitati njihovu tačnost i da je tuženi bio u obavezi da pozove tužioca da se o ovim činjenicama izjasni. Zbog toga je preinačio prvostepenu odluku i tužiocu dosudio naknadu štete zbog povrede ugleda i časti.

Stanovište drugostepenog suda nije pravilno.

Prema Zakonu o javnom informisanju i medijima putem medija se objavljuju informcije ideje i mišljenja o pojavama, događajima i ličnostima o kojima javnost ima opravdani interes da zna bez obzira na način na koji su pribavljene informacije u skladu sa odredbama ovog zakona (član 5. stav 1). Svako ima pravo da istinito, potpuno i blagovremeno bude obavešten o pitanjima od javnog značaja i sredstva javnog obaveštavanja su dužna da to pravo poštuju (član 5. stav 2). Izabran, postavljen, odnosno imenovan nosilac javne i političke funkcije dužan je da trpi iznošenje kritičkih mišljenja koja se odnose na rezultate njegovog rada, odnosno politiku koju sprovodi, a u vezi je sa obavljanjem njegove funkcije bez obzira na to da li se oseća lično povređenim iznošenjem tih mišljenja (član 8. stav 2). Urednik i novinar dužni su da preuzete informacije ideje i mišljenja prenesu verodostojno i potpuno, a ako se informacija preuzima iz drugog medija – da navedu i naziv tog medija (član 9. stav 2). Dostojanstvo ličnosti (čast, ugled, odnosno pijetet lica na koje se odnosi informacija pravno zaštićena (član 79. stav 1). Objavljivanje informacija kojom se vrši povreda časti, ugleda ili pijeteta odnosno lice prikazuje u lažnom svetlu pripisivanjem osobina ili svojstva koje ono nema odnosno odricanjem osobina ili svojstava koje ima nije dopušteno ako interes za objavljivanje informacije ne preteže nad interesom zaštite dostojanstva i prava na autentičnost, a naročito ako se time ne doprinosi javnoj raspravi i o pojavi događaju ili ličnosti na koju se informacija odnosi (član 79. stav 2). Informacija iz privatnog života odnosno lični zapis može izuzetno objaviti bez pristanka lica na koje se odnosi ako u konkretnom slučaju interes javnosti da se upozna sa informacijom odnosno zapisom preteže u odnosu na interes da se spreči objavljivanje (član 82. stav 1). Ako se objavljivanjem informacija odnosno zapisa povređuje pretpostavka nevinosti, zabrana govora mržnje, prava i interesi maloletnika, zabrane javnog izlaganja pornografskog sadržaja, pravno dostojanstvo ličnosti, pravo na autentičnost odnosno pravo na privatnost u skladu sa odredbama ovog zakona, tužbom se može zahtevati: 1. utvrđivanje da je objavljivanje informacija odnosno zapisa povređeno pravo odnosno interes; 2. propuštanjem objavljivanja kao i zabrana ponovnog objavljivanja informacija ili zapisa; 3. predaja zapisa, uklanjanje ili uništavanje objavljenog zapisa (član 101). Lice na koje se odnosi informacija čije je objavljivanje u skladu sa ovim zakonom zabranjeno ako je zbog njenog objavljivanja trpi štetu ima pravo na naknadu materijalne i nematerijalne štete u skladu sa opštim propisima i odredbama ovog zakona nezavisno od drugih sredstava pravne zaštite koja tom licu stoje na raspolaganju u skladu sa odredbama ovog zakona (član 112). Novinar, odgovorni urednik i izdavač solidarno odgovaraju za štetu nastalu objavljivanjem informacije iz člana 112 (član 115).

Imajući u vidu da je tuženi na svom internet portalu preneo informacije o tužiocu koje su prvobitno bile objavljene u časopisu i na internet portalu ..., da je pasus koji se odnosi na tužioca preuzet iz navedenog časopisa i obeležen znacima navoda pri čemu je navedeno da je taj deo teksta preuzet iz časopisa i sa internet portala, po pravilnoj oceni prvostepenog suda, tuženi je postupao u skladu sa članom 9. stav 2. Zakona o javnom informisanju i medijima prilikom objavljivanja navedenih tekstova, zbog čega nema njegove odgovornosti za nastalu štetu.

Na osnovu člana 416. stav 1. ZPP odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća sudija

Predrag Trifunović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić