.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI SUD
Rev 32281/2023
24.07.2025. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Tatjane Matković Stefanović, predsednika veća, Jasmine Stamenković i Tatjane Đurica, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Miroslav Dmitrović, advokat iz ..., protiv tuženog BB iz ..., čiji je punomoćnik Marko Nešković, advokat iz ..., sa umešačima na strani tuženog VV i GG, oba iz ..., radi utvrđenja i predaje u državinu, odlučujući o reviziji tuženog izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 1687/23 od 30.08.2023. godine, u sednici održanoj dana 24.07.2025. godine, doneo je
P R E S U D U
USVAJA SE revizija tuženog, pa se PREINAČAVA presuda Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 1687/23 od 30.08.2023. godine i PRESUĐUJE tako što se ODBIJA kao neosnovana žalba tužioca i potvrđuje presuda Osnovnog suda u Gornjem Milanovcu P br.258/21 od 20.03.2023. godine.
OBAVEZUJE SE tužilac da tuženom plati 36.000,00 dinara na ime troškova revizijskog postupka u roku od osam dana od dana prijema prepisa presude.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 1687/23 od 30.08.2023. godine, preinačena je presuda Osnovnog suda u Gornjem Milanovcu P 258/21 od 20.03.2023. godine, tako što je usvojen tužbeni zahtev tužioca prema tuženom i utvrđeno da je tužilac suvlasnik sa udelom od ½ idealne porodične stambene zgrade označene kao objekat broj 1, korisne površine 81 m2, građevinske površine 108 m2, spratnosti: prizemlje plus sprat, potes „...“ i pomoćne zgrade – sušare, označene kao objekat broj 3, spratnosti: prizemlje u površini 9 m2, kao i vanknjižnog prava vlasništva na magazi površine 50 m2, sve izgrađeno na kp. br. .. KO ..., potes „...“ upisana u LN br. .. KO ..., što je tuženi dužan priznati i dozvoliti tužiocu upis prava svojine u katastar nepokretnosti, i obavezan je tuženi da tužiocu preda u sudržavinu porodičnu stambenu zgradu korisne površine 81 m2, građevinske površine 108 m2, kao i ostale pomoćne zgrade – sušaru površine 9 m2, i magazu površine 50 m2, sve izgrađene na kp. br. .. KO ..., potes „...“ upisano u LN broj .. KO ..., da tužiocu preda u sudržavinu i omogući korišćenje kp. br. .. KO ... i to najmanje po 2,50 (dva i po metra) širine sa svih strana objekta do granice susedne parcele u obimu koji je neophodan za redovnu i nesmetanu upotrebu porodične stambene zgrade, pomoćne zgrade i sušare kao i vanknjižnog objekta – magaze izgrađenih na kp. br. .. KO ..., potes „...“, upisano u LN br. .. KO ..., kao i da mu na ime troškova postupka isplati iznos od 299.500,00 dinara.
Protiv navedene drugostepene presude, tuženi je izjavio dozvoljenu i blagovremenu reviziju zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava. Tužilac je u odgovoru na reviziju osporio revizijske navode i predložio da se revizija tuženog odbije.
Vrhovni sud je ispitao pobijanu odluku po odredbi člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, br.72/11... 10/23) i odlučio da je revizija tuženog osnovana.
Pobijana presuda je doneta bez bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, rešenjem Opštinskog suda u Gornjem Milanovcu O. br. 321/86 od 02.02.1987. godine raspravljena je zaostavština pok. DD. Za naslednike na zaostavštini, koju između ostalog čine i „jedna stara kuća, jedna magaza i jedna hlebna furuna“ oglašeni su na osnovu zakona sinovi AA i ĐĐ na po ½ idealnog dela. Ugovorom o deobi Ov. br. 4312/2010 od 26.08.2010. godine, koji je zaključen između AA i naslednika pok. ĐĐ - EE, VV i GG, izvršena je fizička deoba neopokretnosti koju su stekli na osnovu nasleđa iza pok. DD, odnosno pok. ĐĐ, pa je na osnovu ovog ugovora, između ostalih nepokretnosti, kat. parcela br. .., pašnjak 8. klase u površini od 0.07.50 ha, pripala u svojinu ugovoračima EE, VV i GG sa po 1/3 idealnog dela. Stara kuća, magaza i hlebna furuna koje su bile predmet ostavinskog postupka iza pok. DD i koje se nalaze na kp. br. .., nisu naznačene kao predmet deobe između navedenih učesnika. EE, VV i GG su se po osnovu ugovora o deobi upisali kao vlasnici na kp. br. .., pašnjak 8. klase u površini od 0.07,20 ha, sa obimom udela od po 1/3 idealnog dela.
Ugovorom o kupoprodaji OPU – 601 – 2016 od 30.09.2016. godine, ugovorači EE, VV i GG, su u svojstvu prodavaca, po ceni od 5.500,00 evra, prodali tuženom BB, nepokretnosti koje su im pripale u svojinu po osnovu ugovora o deobi, a između ostalih i kat. parcelu br. .., pašnjak 8. klase u površini od 0.07,20 ha. Kao predmet navedenog ugovora nisu bile označene stara kuća, magaza i hlebna furuna, izgrađene na kp. br. .. KO ... . Tuženi je na dan 30.11.2016. godine, upisan kao vlasnik na kp. br. .. po osnovu navedenog kupoprodajnog ugovora.
Veštačenjem od strane veštaka geodetske struke je utvrđeno da kp. br. .. KO ... predstavlja po kulturi zemljište pod zgradom 0.00,56 ha, zemljište pod zgradom 0.00,01 ha, zemljište pod zgradom 0.00,09 ha i pašnjak 0.06.54 ha, ukupne površine 0.07,20 ha, da su na parceli identifikovani stambeni objekat koji je ozakonjen i upisan u katastru nepokretnosti pod rednim brojem 1, pomoćni objekat – hlebna furuna sa sušarom ozakonjen i upisan u katastru nepokretnosti pod rednim brojem 3, i pomoćni objekat – magaza, koji nije ozakonjen. Takođe, na navedenoj parceli se nalazi i pomoćni objekat – bunar, ozakonjen i upisan u katastru nepokretnosti pod rednim brojem 2. Veštačenjem od strane veštaka građevinske struke je utvrđena površina zemljišta dela kp. br. .. KO ... koja je neophodna za redovnu upotrebu predmetnih objekta i to najmanje po 2,5 metara sa strane svih objekata do granice susedne parcele u obimu koji je potreban za redovnu nesmetanu upotrebu objekata.
Tuženi je ozakonio objekte postojeće na kat. parceli br. .. KO ... i to porodičnu stambenu zgradu, objekat broj 1, površine u osnovi 56 m2, spratnosti prizemlje i sprat koji nije u potpunosti završen, nezakonito izgrađen objekat na kp. br. .. KO ..., objekat broj 3, ekonomski objekat sušara sa hlebnom furunom površine u osnovi 9 m2, kao i objekat broj 2, gabarita u osnovi 1.05 m2, po nameni bunar, dok objekat magaza površine 50 m2 nije ozakonjen.
Na osnovu ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je stanovišta da tužilac nije dokazao pravni interes i pravni osnov na osnovu koga bi se utvrdilo da je suvlasnik sa udelom od ½ objekata koji su predmet tužbenog zahteva zbog čega je odbio tužbeni zahtev.
Drugostepeni sud nije prihvatio stanovište prvostepenog suda. Obrazlaže da tužilac ima pravni interes da traži utvrđenje prava suvlasništva na objektima, da je prema ostavinskom rešenju iz 1987. godine utvrđeno da je tužilac suvlasnik sa ½ predmetnih objekta, da iz zaključenih ugovora proizlazi da ni predmet ugovora o deobi, ni ugovora o kupoprodaji, nisu bili objekti koje je tužilac stekao ostavinskim rešenjem iz 1987. godine i koje je neometano držao i koristio sve dok tuženi i umešači nisu promenili bravu na kući, već je bila samo kat. parcela .. po kulturi pašnjak 8. klase, površine od 0.07,50 ha. Zato smatra da tuženi po osnovu zaključenog ugovora o kupoprodaji nije mogao da stekne svojinu na objektima već samo na zemljištu, jer umešači nisu mogli preneti više prava nego što su imali, bez obzira na kasnije izdejstvovano rešenje o ozakonjenju objekata od strane tuženog. Na osnovu toga, drugostepeni sud preinačava prvostepenu presudu i usvaja tužbeni zahtev.
Revizijom se osporava izneto stanovište drugostepenog suda. Revident ukazuje na sadržinu ugovora o deobi, kao i na iskaze saslušanih ugovorača. Na parcelama koje su nasleđene u RGZ SKN Gornji Milanovac nisu bili evidentirani objekti postojeći na predmetnim parcelama, zbog čega nisu navedeni u ugovoru o deobi. U istom ugovoru nisu navedeni ni objekti postojeći na kp br. .. i .. koje su parcele sa objektima pripale u isključivu svojinu tužioca. Stoga je zaključak drugostepenog suda pravno neodrživ. Ugovorom o deobi od 26.08.2010. godine, celokupna parcela je postala vlasništvo VV, GG i EE, na osnovu koga je i upisano pravo svojine. Tužiocu je pravo svojine na parceli prestalo saglasnošću volja izraženih u ugovoru o deobi, a pravo vlasništva na objektima koji nisu evidentirani je prešlo na deobničare, na isti način kada i cela parcela kp .. deobom postaje vlasništvo VV, GG i EE, kao što i kp. br. .. i .. na kojima postojeći objekti postaju isključiva svojina tužioca.
Vrhovni sud nalazi da je revizija tuženog osnovana.
Odredbom člana 37. stav 1. i 2. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa propisano je da vlasnik može tužbom zahtevati od držaoca povraćaj individualno određene stvari, s tim što mora dokazati da na stvari čiji povraćaj traži ima pravo svojine, kao i da se stvar nalazi u faktičkoj vlasti tuženog. Član 14. istog zakona propisuje da vlasnik ima pravo da stvar drži i da je koristi zajedno sa ostalim suvlasnicima srazmerno svom delu, ne povređujući prava ostalih suvlasnika.
Prema stanovištu Vrhovnog suda, tužilac je oglašen za zakonskog naslednika na ½ idealnog dela zaostavštine svog pok. oca i nesporno je da ima pravni interes da traži utvrđenje prava susvojine. Međutim, drugostepeni sud je na utvrđeno činjenično stanje pogrešno primenio materijalno pravo. Iako su sporni objekti navedeni u ostavinskom rešenju, a nisu izričito navedeni u ugovoru o deobi iz 2010. godine prema kome je parcela na kojoj se objekti nalaze dodeljena tuženima, prema pravilu o jedinstvu nepokretnosti po kome sve što je trajno spojeno sa zemljom pripada toj zemlji, pa lice koje stiče vlasništvo na zemlji stiče vlasništvo na svemu što je na njemu izgrađeno i posađeno, tuženi su sticanjem isključive svojine (u međusobno utvrđenim udelima), stekli i pravo svojine na spornim izgrađenim objektima (u međusobno utvrđenim idealnim delovima) iz čega sledi da tužilac nema pravo susvojine na predmetnim objektima i nije ovlašćen da zahteva utvrđenje tog prava i predaju objekta. Pravilna primena materijalnog prava je nalagala odbijanje tužbenog zahteva tužioca kako je odlučio prvostepeni sud, pa je iz navedenih razloga na osnovu člana 416. ZPP, odlučeno je kao u izreci ove presude.
Odluka o troškovima je doneta prema uspehu u sporu na osnovu člana 153. i 154. ZPP, pa je tužilac obavezan da tuženom naknadi troškove revizijskog postupka koji su opredeljeni, odnosno na ime naknade za sastav revizije po AT.
Predsednik veća – sudija
Tatjana Matković Stefanović, s.r.
Za tačnost otpravka
Zamenik upravitelja pisarnice
Milanka Ranković
